Công nhân tại một công ty dệt may ở Đà Nẵng, tháng 6/2024. Ảnh: N.Đ
Những chuyên gia lao động đang kêu gọi cập nhật sớm phương thức áp dụng lương tối thiểu vùng, đặc biệt trong bối cảnh sắp tới sẽ không còn cấp huyện. Theo dự kiến, việc điều chỉnh và áp dụng mức lương mới có thể bắt đầu từ ngày 1/1/2026.
Nghị định 74/2024 quy định mức lương tối thiểu cho người lao động làm việc theo hợp đồng lao động được phân thành 4 vùng, gắn liền với đơn vị hành chính cấp huyện. Trước đó, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã yêu cầu các địa phương rà soát địa bàn áp dụng mức lương tối thiểu và đề xuất điều chỉnh phân vùng, tạo cơ sở để Hội đồng Tiền lương quốc gia đưa ra phương án điều chỉnh lương năm 2025 trình Chính phủ.
Theo kế hoạch, Đề án sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh và việc bãi bỏ cấp huyện dự kiến sẽ được Quốc hội thông qua trước ngày 30/6. Trong thời gian chờ hướng dẫn mới, các doanh nghiệp vẫn có thể áp dụng Nghị định 74/2024. Văn bản này quy định rằng các doanh nghiệp hoạt động tại địa bàn có sự thay đổi về đơn vị hành chính sẽ tạm thời áp dụng mức lương tối thiểu cũ. Đối với các khu vực mới hình thành từ nhiều địa bàn có mức lương tối thiểu khác nhau, doanh nghiệp sẽ áp dụng mức lương cao nhất.
Phạm Minh Huân – Nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho rằng, sau khi cấp huyện bị bãi bỏ, chỉ còn cấp tỉnh và cấp xã, các vùng lương tối thiểu cần được điều chỉnh theo địa giới hành chính xã, phường. Cơ quan chức năng phải rà soát kỹ lưỡng điều kiện kinh tế – xã hội và mức sống của từng địa phương để xác định vùng lương hợp lý, đặc biệt đối với các khu vực giáp ranh giữa các vùng lương. Việc cập nhật phân vùng lương theo đơn vị hành chính mới cần được ưu tiên trước khi xem xét mức tăng và thời điểm điều chỉnh nhằm giúp doanh nghiệp chủ động điều chỉnh mức lương, đồng thời đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Ông Phạm Minh Huân dự đoán rằng, việc điều chỉnh lương tối thiểu năm 2025 có thể không kịp thực hiện vào ngày 1/7 mà sẽ được dời sang ngày 1/1/2026. Nguyên nhân là do thời điểm đầu năm thường phù hợp hơn với kế hoạch sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và cũng đã được áp dụng trong các lần điều chỉnh trước đây. Ông cũng nhận định rằng, mức tăng lương tối thiểu có thể từ 6% trở lên nhờ vào sự tăng trưởng tích cực của nền kinh tế, sự mở rộng sản xuất của doanh nghiệp và việc mức tăng lương trước đó đã có hiệu lực từ ngày 1/7/2024.
Phó ban Chính sách pháp luật và Quan hệ lao động của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, ông Lê Đình Quảng cũng đồng tình với quan điểm điều chỉnh vùng lương tối thiểu dựa trên cơ sở hành chính cấp xã sau khi sáp nhập. Hội đồng Tiền lương quốc gia dự kiến họp bàn phương án điều chỉnh lương tối thiểu vào tháng 7 tới. Thời điểm tăng lương có thể được áp dụng vào đầu năm 2026. Bộ phận nghiên cứu mức sống tối thiểu bao gồm đại diện cơ quan thống kê, công đoàn sẽ khảo sát chi phí sinh hoạt của người lao động. Từ đó có thêm dữ liệu để đưa ra phương án điều chỉnh lương hợp lý.
Hiện tại, mức lương tối thiểu theo tháng ở các vùng lần lượt là: vùng I là 4,96 triệu đồng, vùng II là 4,41 triệu đồng, vùng III là 3,86 triệu đồng và vùng IV là 3,45 triệu đồng. Mức lương tối thiểu theo giờ tại các vùng lần lượt là 23.800 đồng, 21.200 đồng, 18.600 đồng và 16.600 đồng.
Trong năm 2024, một số địa phương sẽ được điều chỉnh lên vùng lương cao hơn do thay đổi về địa giới hành chính hoặc điều kiện hạ tầng và thị trường lao động. Những điều chỉnh này nhằm thu hút lao động và tạo sự cân đối giá nhân công với khu vực lân cận.
Theo kế hoạch sắp xếp đơn vị hành chính, số tỉnh, thành dự kiến giảm xuống một nửa so với hiện tại, trong khi 10.035 đơn vị hành chính cấp xã sẽ cắt giảm từ 60-70%.
