Chaebol – Những tập đoàn trụ cột lâu đời của nền kinh tế Hàn Quốc ra đời và phát triển như thế nào ?

Các chaebol, những tập đoàn lớn do gia đình điều hành, là trụ cột lâu đời của nền kinh tế Hàn Quốc và chiếm phần lớn nền kinh tế của quốc gia này. Thuật ngữ “chaebol” bắt nguồn từ hai tiếng Hàn “chae” (sự giàu có) và “bol” (gia tộc), và bắt đầu hình thành sau Thế chiến II.

Sau khi Nhật Bản đầu hàng quân Đồng minh và rút quân khỏi bán đảo Triều Tiên vào năm 1945, một số doanh nhân Hàn Quốc đã tận dụng cơ hội để tiếp quản tài sản từ các doanh nghiệp Nhật Bản. Một trong số này đã phát triển thành các chaebol.

Các chaebol bao gồm nhiều công ty có mối quan hệ mật thiết về tài chính, chiến lược kinh doanh và sự phối hợp chung trong các hoạt động. Đặc điểm nổi bật của chaebol là toàn bộ các công ty thành viên thường do một hoặc một số ít gia tộc sáng lập và nắm giữ cổ phần chi phối.

Chính phủ chủ động hỗ trợ cho các cheabol

Vào năm 1961, Tổng thống Park Chung-Hee đã bắt đầu cuộc cải cách mạnh mẽ nhằm cải thiện tình trạng nghèo đói và lạc hậu của đất nước, thông qua một cuộc công nghiệp hóa nhanh chóng và hỗ trợ các doanh nghiệp lớn sẵn có, đặc biệt là các chaebol. Thuật ngữ “chaebol” cũng lần đầu tiên được sử dụng chính thức vào năm 1984.

Chính phủ của Tổng thống Park Chung-Hee đã đưa ra kế hoạch phát triển công nghiệp, trong đó các chaebol đóng vai trò chủ chốt. Để tạo điều kiện thuận lợi cho các chaebol thực hiện các kế hoạch này, chính phủ đã cấp vốn vay lãi suất thấp thông qua các ngân hàng nhà nước và yêu cầu các ngân hàng quốc doanh bảo lãnh các khoản nợ nước ngoài cho các chaebol, giúp họ dễ dàng tiếp cận các nguồn tín dụng quốc tế.

Ngoài ra, Tổng thống Park cũng giảm thuế đối với các sản phẩm của các chaebol, đặc biệt là các ngành xây dựng, thép, dầu mỏ và hóa chất, khi chính phủ bắt đầu xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng như đường cao tốc và cầu cống. Nhờ vào sự hỗ trợ này, các chaebol đã phát triển mạnh mẽ, trở thành những “người khổng lồ” trong nền kinh tế Hàn Quốc và đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các công ty đa quốc gia lớn, với hoạt động kinh doanh quốc tế rộng khắp.

Từ cuối thập niên 1980, các chaebol đã trở thành lực lượng chủ chốt trong lĩnh vực công nghiệp, đặc biệt nổi bật trong các ngành sản xuất, thương mại và công nghiệp nặng. Các chaebol được cho là đã giúp nền kinh tế Hàn Quốc vượt qua tình trạng thâm hụt mậu dịch và đạt được thặng dư mậu dịch lớn từ năm 1986. Sang thập niên 90 của thế kỷ XX, Hàn Quốc đã có sự thay đổi ngoạn mục, từ một quốc gia nghèo bị chiến tranh tàn phá trở thành một trong những nước công nghiệp mới lớn nhất thế giới, với người dân hưởng mức sống tương đương các quốc gia công nghiệp phát triển.

“Trụ cột vững chắc của nền kinh tế”

Các chaebol Hàn Quốc đại diện cho một nhóm các tập đoàn kinh doanh lớn, có vai trò cực kỳ quan trọng đối với cơ cấu kinh tế của đất nước. Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) tại Hàn Quốc chủ yếu do các chaebol thúc đẩy. Những tập đoàn này chiếm khoảng một nửa giá trị của thị trường chứng khoán quốc gia, và thường bao gồm nhiều chi nhánh thuộc các ngành khác nhau.

Chỉ tính riêng năm 2003, tổng kim ngạch xuất khẩu của bốn chaebol lớn như Daewoo, Hyundai, LG và SK đã đạt 111,7 tỷ USD, chiếm 58% tổng giá trị xuất khẩu của Hàn Quốc và 1/3 giá trị vốn hóa của thị trường chứng khoán. Riêng Samsung chiếm đến 20% xuất khẩu của quốc gia. Đến năm 2008, ba chaebol lớn nhất gồm Samsung, Hyundai và Daewoo được người dân Hàn Quốc gọi là “Tam trụ”, đại diện cho ba trụ cột vững chắc của nền kinh tế.

Trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, khoảng 80% GDP của Hàn Quốc phụ thuộc vào các chaebol. Đến năm 2015, các gia tộc chaebol kiểm soát khoảng 80% nền kinh tế quốc gia. Theo Ngân hàng Hàn Quốc, tổng doanh thu của năm 2019 từ năm chaebol lớn nhất đã chiếm đến 44% GDP của cả nước.

Hàn Quốc có hàng chục nhóm chaebol, được điều hành bởi các gia tộc kinh doanh lâu đời, với những cái tên nổi bật toàn cầu như Samsung, Hyundai, LG, SK, Lotte và nhiều tập đoàn khác. Các chaebol này không chỉ tạo ra các tập đoàn lớn mà còn là nguồn cung cấp nhiều tỷ phú và triệu phú, góp phần to lớn vào sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế Hàn Quốc.