Hướng dẫn mua nhà ở xã hội: Điều kiện, thủ tục và chính sách mới nhất

Nhà ở xã hội là nhà ở có sự hỗ trợ của Nhà nước cho các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở. Nhà ở xã hội thường có giá bán, thuê mua, thuê thấp hơn so với giá thị trường. Hãy cùng tìm hiểu về các thông tin mua nhà ở xã hội qua bài viết dưới đây.

Nhà ở xã hội là gì?

Nhà ở xã hội là loại hình nhà ở được xây dựng nhằm hỗ trợ người có thu nhập thấp, đối tượng chính sách và những người có nhu cầu về chỗ ở ổn định nhưng không có khả năng chi trả cho các loại hình nhà ở thương mại. Các căn hộ này thường được xây dựng bởi nhà nước hoặc các tổ chức, doanh nghiệp có sự hỗ trợ từ chính sách của nhà nước.

Đối tượng được hưởng chính sách mua nhà ở xã hội

Căn cứ quy định tại Điều 76, 77 Luật Nhà ở số 27/2023/QH15, các đối tượng được mua nhà ở xã hội từ 01/8/2024 bao gồm:

Người có công với cách mạng và thân nhân của họ.

Hộ gia đình, cá nhân có thu nhập thấp, thu nhập trung bình nhưng không có nhà ở hoặc có nhà ở nhưng diện tích bình quân dưới 10m²/người.

Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động có thu nhập thấp và chưa có nhà ở.

Người lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế đặc biệt, các cơ sở sản xuất.

Người thu nhập thấp tại các đô thị, đang sinh sống tại địa phương và chưa có nhà ở.

Học sinh, sinh viên đang học tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp.

Các đối tượng khác theo quy định của pháp luật (như đối tượng bảo trợ xã hội, người khuyết tật…).

Điều kiện mua nhà ở xã hội

Theo Điều 78 Luật Nhà ở 2023 và Điều 30 Nghị định 100/2024/NĐ-CP, để được mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội, các đối tượng nêu tại mục 1 (bao gồm người có công với cách mạng, hộ gia đình, cá nhân thu nhập thấp, cán bộ công chức, viên chức, người lao động…) cần phải đáp ứng đủ các điều kiện sau:

Đối tượng mua nhà phải có nhu cầu thật sự về nhà ở

Chưa có nhà ở hoặc có nhà ở nhưng diện tích bình quân dưới 10m²/người: Điều này có nghĩa là các hộ gia đình, cá nhân nếu đã có nhà ở, nhưng diện tích nhà ở không đủ lớn để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cơ bản (dưới 10m²/người), họ vẫn đủ điều kiện để mua nhà ở xã hội. Đây là một biện pháp nhằm bảo vệ quyền lợi cho những đối tượng đang sống trong điều kiện nhà ở thiếu thốn, chật hẹp.

Không sở hữu nhà ở tại khu vực hoặc thành phố nơi đang đăng ký mua nhà ở xã hội: Đây là điều kiện bắt buộc để tránh tình trạng đầu cơ hoặc mua nhà để cho thuê lại nhằm kiếm lợi. Điều này đảm bảo rằng nhà ở xã hội được phân phối đúng mục đích, hướng đến những đối tượng có nhu cầu thực sự về nhà ở tại khu vực mình sinh sống.

Điều kiện về thu nhập

Đối với người thu nhập thấp hoặc trung bình: Những người có thu nhập thấp hoặc trung bình sẽ được ưu tiên, nhưng mức thu nhập này phải nằm trong giới hạn quy định của Nhà nước. Mỗi khu vực sẽ có một mức thu nhập khác nhau tùy theo đặc điểm kinh tế và mức sống của từng địa phương. Ví dụ, mức thu nhập trung bình ở một thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh sẽ khác so với các tỉnh, huyện và mức thu nhập này phải được chứng minh bằng các giấy tờ hợp lệ như hợp đồng lao động, bảng lương hoặc giấy xác nhận thu nhập từ cơ quan có thẩm quyền.

Hộ gia đình, cá nhân không sở hữu tài sản có giá trị lớn: Điều này có nghĩa là những người sở hữu tài sản lớn như đất đai, bất động sản cao cấp hoặc các tài sản có giá trị vượt quá mức quy định sẽ không được phép mua nhà ở xã hội. Mục đích là để ưu tiên hỗ trợ các đối tượng thực sự có nhu cầu và không có tài sản lớn để cải thiện điều kiện sống.

Điều kiện về cư trú

Thời gian cư trú ổn định tại địa phương nơi đăng ký mua nhà ít nhất là 1 năm: Đây là điều kiện quan trọng để đảm bảo rằng người mua nhà thực sự là cư dân của khu vực đó và có nhu cầu về nhà ở tại địa phương. Mục tiêu là ngăn chặn tình trạng người từ nơi khác đến chỉ để lợi dụng chính sách mua nhà ở xã hội sau đó chuyển đi nơi khác, ảnh hưởng đến việc phân phối công bằng nhà ở xã hội.

Các quy định cụ thể tại từng địa phương: Thời gian cư trú tối thiểu có thể thay đổi tùy theo từng địa phương. Một số khu vực có thể yêu cầu thời gian cư trú dài hơn hoặc có thêm các điều kiện đặc thù tùy vào tình hình thực tế của khu vực đó.

Đối tượng không sở hữu nhà ở khác tại địa phương nơi đăng ký mua nhà

Các đối tượng chỉ được mua nhà ở xã hội nếu họ không sở hữu nhà ở tại khu vực đó: Điều này được quy định để tránh tình trạng các đối tượng có khả năng tài chính tốt, nhưng vẫn lợi dụng chính sách nhà ở xã hội để mua nhà với giá ưu đãi rồi bán lại kiếm lời. Điều này sẽ làm giảm hiệu quả của chính sách hỗ trợ những người thật sự có nhu cầu về nhà ở.

Những đối tượng như người có công với cách mạng, người thuộc diện bảo trợ xã hội, hoặc những trường hợp khác có thể được xét duyệt ngoại lệ, dù họ có sở hữu nhà ở tại địa phương nhưng vẫn đủ điều kiện được mua nhà ở xã hội. Các trường hợp này sẽ được xem xét kỹ lưỡng và cấp có thẩm quyền sẽ quyết định dựa trên các quy định của pháp luật.

Thủ tục mua nhà ở xã hội

Theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 38 Nghị định 100/2024/NĐ-CP, cá nhân có nhu cầu mua nhà ở xã hội cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và nộp trực tiếp cho chủ đầu tư dự án. Hồ sơ bao gồm các tài liệu sau:

Đơn đăng ký mua nhà ở xã hội (theo mẫu số 01 Phụ lục II).

Giấy tờ chứng minh đối tượng được mua nhà.

Giấy tờ chứng minh điều kiện thu nhập.

Giấy tờ chứng minh điều kiện nhà ở.

Đối với người thu nhập thấp tại khu vực đô thị và không có hợp đồng lao động cần có xác nhận về đối tượng do Uỷ ban Nhân dân xã cấp.

Đối với hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà nhưng chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở hoặc đất ở cần có xác nhận về đối tượng do Uỷ ban Nhân dân huyện nơi bị thu hồi đất cấp.

Quy trình nộp hồ sơ, xét duyệt và ký hợp đồng (Thông tư 09/2021/TT-BXD)

Thời gian xử lý hồ sơ, các bước tiếp theo sau khi được duyệt

 Chính sách hỗ trợ và vay vốn mua nhà ở xã hội

Chương trình vay ưu đãi từ ngân hàng

Ngân hàng chính sách xã hội cung cấp các khoản vay ưu đãi nhằm hỗ trợ các đối tượng có thu nhập thấp, người lao động, gia đình chính sách, công nhân viên chức, cán bộ công chức gặp khó khăn trong việc sở hữu nhà ở. Chương trình này giúp người dân có thể mua nhà ở xã hội với lãi suất thấp và thời gian vay dài hạn.

Mức lãi suất vay tại Ngân hàng chính sách xã hội hiện tại dao động từ 3,5% đến 4,8% mỗi năm, tùy thuộc vào từng đối tượng và khu vực cụ thể. Thời gian vay có thể kéo dài từ 15 đến 25 năm, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho người vay. Các khoản vay có thể được gia hạn hoặc điều chỉnh tùy theo khả năng tài chính của người vay và tình hình thực tế của dự án.

Mức lãi suất ưu đãi cập nhật mới nhất (Quyết định 486/QĐ-TTg)

Theo Quyết định 486/QĐ-TTg về chính sách hỗ trợ tín dụng đối với nhà ở xã hội, mức lãi suất ưu đãi cho vay mua nhà ở xã hội hiện nay dao động từ 3,5% đến 5% mỗi năm, tùy thuộc vào ngân hàng và các điều kiện vay cụ thể.

Cập nhật lãi suất: Chính phủ và các ngân hàng thương mại thường xuyên cập nhật mức lãi suất phù hợp với tình hình kinh tế và lạm phát nhằm đảm bảo người dân có thể tiếp cận các khoản vay với lãi suất hợp lý. Người vay nên theo dõi thông tin về mức lãi suất mới nhất và các chương trình khuyến mãi từ ngân hàng để tận dụng các ưu đãi tốt nhất. 

Ngoài ra, các ngân hàng còn có những chương trình vay hỗ trợ trong thời gian dài và chính sách trả nợ linh hoạt, giúp người vay có thể điều chỉnh khi gặp khó khăn tài chính, từ đó thúc đẩy việc sở hữu nhà ở xã hội cho các đối tượng có thu nhập thấp.

Danh sách các dự án đang mở bán

Hiện nay, nhiều dự án nhà ở xã hội đang được triển khai ở các thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ và các tỉnh thành khác. Đây là cơ hội cho những đối tượng có thu nhập thấp, công nhân viên chức và người lao động có cơ hội sở hữu nhà ở.

Dự án nhà ở xã hội tại quận Hà Đông (Hà Nội): Đang mở bán căn hộ có diện tích từ 45m² đến 70m² với giá bán dao động từ 10 triệu đến 12 triệu đồng/m2. Đây là một trong những dự án được quan tâm nhiều do có vị trí gần các khu công nghiệp và khu vực ngoại thành thuận tiện cho các gia đình công nhân.

Chung cư Bình Tân (thành phố Hồ Chí Minh): Dự án nhà ở xã hội tại quận Bình Tân với mức giá từ 11 triệu đến 14 triệu đồng/m2. Đây là một trong những dự án nổi bật tại thành phố Hồ Chí Minh, phục vụ nhu cầu của các gia đình có thu nhập thấp với diện tích căn hộ từ 50m² đến 70m².

Dự án nhà ở xã hội tại quận Thủ Đức (thành phố Hồ Chí Minh): Mới mở bán với giá dao động từ 9 triệu đến 12 triệu đồng/m2. Các căn hộ tại dự án có diện tích khoảng 50m² đến 80m², đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng, đặc biệt là công nhân lao động.

Chung cư xã Phú Mỹ (Đà Nẵng): Một dự án nhà ở xã hội được mở bán với mức giá từ 7 triệu đến 9 triệu đồng/m2, các căn hộ có diện tích từ 45m² đến 65m². Đây là lựa chọn lý tưởng cho các gia đình trẻ tại khu vực Đà Nẵng.

Dự án nhà ở xã hội tại quận Cái Răng (Cần Thơ): Dự án mở bán căn hộ có giá từ 8 triệu đến 10 triệu đồng/m2 với diện tích từ 50m² đến 70m². Dự án này nhắm đến đối tượng là công nhân và những người có thu nhập thấp tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Những lưu ý khi mua nhà ở xã hội

Hạn chế về việc chuyển nhượng nhà ở xã hội

Một trong những điều cần lưu ý khi mua nhà ở xã hội là hạn chế chuyển nhượng. Theo quy định của pháp luật, nhà ở xã hội không được phép chuyển nhượng trong vòng 5 năm kể từ ngày nhận bàn giao nhà (theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP). Nếu muốn chuyển nhượng sau thời gian này, người mua cần phải tuân thủ các quy trình và thủ tục theo quy định bao gồm việc xác minh các điều kiện như thời gian sở hữu, tình trạng của căn hộ và các khoản tiền đã thanh toán.

Ngoài ra, việc chuyển nhượng nhà ở xã hội phải thông qua cơ quan chức năng và chỉ được phép chuyển nhượng cho các đối tượng đủ điều kiện mua nhà ở xã hội theo quy định như công nhân lao động, cán bộ công chức, người có thu nhập thấp. Việc vi phạm các quy định về chuyển nhượng có thể dẫn đến việc bị xử phạt hành chính hoặc thu hồi nhà.

Cách xác định dự án uy tín để tránh rủi ro

Tìm hiểu thông tin từ các cơ quan nhà nước: Các dự án nhà ở xã hội uy tín thường được các cơ quan nhà nước phê duyệt và giám sát. Có thể tra cứu thông tin dự án qua Sở Xây dựng, Ủy ban nhân dân các quận, huyện hoặc Bộ Xây dựng.

Kiểm tra chủ đầu tư: Nên lựa chọn các chủ đầu tư có uy tín, có lịch sử hoàn thành dự án nhà ở xã hội chất lượng, đáng tin cậy. Các chủ đầu tư lớn thường có các dự án đã được hoàn thiện hoặc đang trong quá trình xây dựng với các giấy tờ pháp lý đầy đủ.

Xem xét các giấy tờ pháp lý của dự án: Hãy chắc chắn rằng dự án có đầy đủ các giấy tờ pháp lý như Giấy phép xây dựng, Quyết định phê duyệt dự án, Hợp đồng đầu tư và các chứng nhận liên quan. Đây là những yếu tố giúp đảm bảo dự án không gặp phải các vấn đề pháp lý trong tương lai.

Khảo sát thực tế: Trước khi quyết định mua, nên tham quan trực tiếp dự án để kiểm tra tiến độ thi công, chất lượng công trình và các dịch vụ tiện ích xung quanh.

Các sai lầm thường gặp khi mua nhà ở xã hội

Không tìm hiểu kỹ các quy định về đối tượng mua nhà: Mặc dù nhà ở xã hội mang lại cơ hội sở hữu nhà cho nhiều đối tượng nhưng không phải ai cũng có thể mua được. Người mua cần phải chắc chắn rằng mình đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về đối tượng và thu nhập. Việc không tuân thủ điều kiện này có thể dẫn đến việc không đủ điều kiện mua nhà hoặc bị thu hồi tài sản nếu phát hiện vi phạm.

Không kiểm tra kỹ các giấy tờ pháp lý của dự án: Một số người mua không chú ý đến việc xác minh các giấy tờ pháp lý của dự án. Đây là một sai lầm lớn, vì nếu dự án không có giấy phép xây dựng hợp pháp hoặc gặp phải các vấn đề pháp lý khác, người mua sẽ gặp phải nhiều rủi ro trong tương lai.

Bỏ qua các khoản phí phát sinh: Khi mua nhà ở xã hội, ngoài giá bán căn hộ người mua còn phải tính đến các chi phí khác như phí quản lý, bảo trì, thuế và các khoản phí phát sinh khác trong suốt quá trình sử dụng. Nhiều người chỉ chú trọng đến giá bán căn hộ mà không tính đến các chi phí này, dẫn đến không đủ khả năng tài chính sau khi nhận nhà.

Không tìm hiểu kỹ các chính sách vay vốn ưu đãi: Một sai lầm khác là người mua không tận dụng các chính sách vay vốn ưu đãi từ các ngân hàng và chính phủ, điều này có thể giúp giảm bớt gánh nặng tài chính khi mua nhà. Người mua cần nắm vững các thông tin về mức lãi suất, thời gian vay và các yêu cầu của các chương trình vay vốn.

Chọn mua căn hộ không phù hợp với nhu cầu: Nhiều người mua nhà ở xã hội chọn những căn hộ không phù hợp với nhu cầu sử dụng của gia đình như diện tích quá nhỏ hoặc quá lớn so với số người trong gia đình. Việc lựa chọn một căn hộ phù hợp với nhu cầu sử dụng sẽ giúp người mua tiết kiệm chi phí và có không gian sống thoải mái.