Những điều cần biết về nhà ở xã hội

Nhà ở xã hội là loại hình nhà ở được Nhà nước hỗ trợ, tạo điều kiện cho các đối tượng chính sách, người có thu nhập thấp có cơ hội sở hữu nhà ở. Dưới đây là thông tin chi tiết về nhà ở xã hội tại Việt Nam.

Nhà ở xã hội là gì?

Nhà ở xã hội là nhà ở có sự hỗ trợ của Nhà nước cho các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở. Nhà ở xã hội thường có giá bán, thuê mua, thuê thấp hơn so với giá thị trường.

Nhóm đối tượng được hưởng chính sách về nhà ở xã hội

Căn cứ quy định tại Điều 76, 77 Luật Nhà ở số 27/2023/QH15, các đối tượng được mua nhà ở xã hội từ 01/8/2024 bao gồm:

Người có công với cách mạng và thân nhân của họ.

Hộ gia đình, cá nhân có thu nhập thấp, thu nhập trung bình nhưng không có nhà ở hoặc có nhà ở nhưng diện tích bình quân dưới 10m²/người.

Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động có thu nhập thấp và chưa có nhà ở.

Người lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế đặc biệt, các cơ sở sản xuất.

Người thu nhập thấp tại các đô thị, đang sinh sống tại địa phương và chưa có nhà ở.

Học sinh, sinh viên đang học tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp.

Các đối tượng khác theo quy định của pháp luật (như đối tượng bảo trợ xã hội, người khuyết tật…).

Điều kiện được mua nhà ở xã hội

Theo Điều 78 Luật Nhà ở 2023 và Điều 30 Nghị định 100/2024/NĐ-CP, để được mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội, các đối tượng nêu tại mục 1 (bao gồm người có công với cách mạng, hộ gia đình, cá nhân thu nhập thấp, cán bộ công chức, viên chức, người lao động…) cần phải đáp ứng đủ các điều kiện sau:

Đối tượng mua nhà phải có nhu cầu thật sự về nhà ở

Chưa có nhà ở hoặc có nhà ở nhưng diện tích bình quân dưới 10m²/người: Điều này có nghĩa là các hộ gia đình, cá nhân nếu đã có nhà ở, nhưng diện tích nhà ở không đủ lớn để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cơ bản (dưới 10m²/người), họ vẫn đủ điều kiện để mua nhà ở xã hội. Đây là một biện pháp nhằm bảo vệ quyền lợi cho những đối tượng đang sống trong điều kiện nhà ở thiếu thốn, chật hẹp.

Không sở hữu nhà ở tại khu vực hoặc thành phố nơi đang đăng ký mua nhà ở xã hội: Đây là điều kiện bắt buộc để tránh tình trạng đầu cơ hoặc mua nhà để cho thuê lại nhằm kiếm lợi. Điều này đảm bảo rằng nhà ở xã hội được phân phối đúng mục đích, hướng đến những đối tượng có nhu cầu thực sự về nhà ở tại khu vực mình sinh sống.

Điều kiện về thu nhập

Đối với người thu nhập thấp hoặc trung bình: Những người có thu nhập thấp hoặc trung bình sẽ được ưu tiên, nhưng mức thu nhập này phải nằm trong giới hạn quy định của Nhà nước. Mỗi khu vực sẽ có một mức thu nhập khác nhau tùy theo đặc điểm kinh tế và mức sống của từng địa phương. Ví dụ, mức thu nhập trung bình ở một thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh sẽ khác so với các tỉnh, huyện và mức thu nhập này phải được chứng minh bằng các giấy tờ hợp lệ như hợp đồng lao động, bảng lương hoặc giấy xác nhận thu nhập từ cơ quan có thẩm quyền.

Hộ gia đình, cá nhân không sở hữu tài sản có giá trị lớn: Điều này có nghĩa là những người sở hữu tài sản lớn như đất đai, bất động sản cao cấp hoặc các tài sản có giá trị vượt quá mức quy định sẽ không được phép mua nhà ở xã hội. Mục đích là để ưu tiên hỗ trợ các đối tượng thực sự có nhu cầu và không có tài sản lớn để cải thiện điều kiện sống.

Điều kiện về cư trú

Thời gian cư trú ổn định tại địa phương nơi đăng ký mua nhà ít nhất là 1 năm: Đây là điều kiện quan trọng để đảm bảo rằng người mua nhà thực sự là cư dân của khu vực đó và có nhu cầu về nhà ở tại địa phương. Mục tiêu là ngăn chặn tình trạng người từ nơi khác đến chỉ để lợi dụng chính sách mua nhà ở xã hội sau đó chuyển đi nơi khác, ảnh hưởng đến việc phân phối công bằng nhà ở xã hội.

Các quy định cụ thể tại từng địa phương: Thời gian cư trú tối thiểu có thể thay đổi tùy theo từng địa phương. Một số khu vực có thể yêu cầu thời gian cư trú dài hơn hoặc có thêm các điều kiện đặc thù tùy vào tình hình thực tế của khu vực đó.

Đối tượng không sở hữu nhà ở khác tại địa phương nơi đăng ký mua nhà

Các đối tượng chỉ được mua nhà ở xã hội nếu họ không sở hữu nhà ở tại khu vực đó: Điều này được quy định để tránh tình trạng các đối tượng có khả năng tài chính tốt, nhưng vẫn lợi dụng chính sách nhà ở xã hội để mua nhà với giá ưu đãi rồi bán lại kiếm lời. Điều này sẽ làm giảm hiệu quả của chính sách hỗ trợ những người thật sự có nhu cầu về nhà ở.

Những đối tượng như người có công với cách mạng, người thuộc diện bảo trợ xã hội, hoặc những trường hợp khác có thể được xét duyệt ngoại lệ, dù họ có sở hữu nhà ở tại địa phương nhưng vẫn đủ điều kiện được mua nhà ở xã hội. Các trường hợp này sẽ được xem xét kỹ lưỡng và cấp có thẩm quyền sẽ quyết định dựa trên các quy định của pháp luật.

Hồ sơ đề nghị mua nhà ở xã hội

Theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 38 Nghị định 100/2024/NĐ-CP, cá nhân có nhu cầu mua nhà ở xã hội cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và nộp trực tiếp cho chủ đầu tư dự án. Hồ sơ bao gồm các tài liệu sau:

Đơn đăng ký mua nhà ở xã hội (theo mẫu số 01 Phụ lục II).

Giấy tờ chứng minh đối tượng được mua nhà.

Giấy tờ chứng minh điều kiện thu nhập.

Giấy tờ chứng minh điều kiện nhà ở.

Đối với người thu nhập thấp tại khu vực đô thị và không có hợp đồng lao động cần có xác nhận về đối tượng do Uỷ ban Nhân dân xã cấp.

Đối với hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà nhưng chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở hoặc đất ở cần có xác nhận về đối tượng do Uỷ ban Nhân dân huyện nơi bị thu hồi đất cấp.

Giá bán và chính sách hỗ trợ khi mua nhà ở xã hội

Giá bán nhà ở xã hội được xác định dựa trên chi phí đầu tư xây dựng, lợi nhuận định mức và các chi phí khác theo quy định của Nhà nước. Mức giá này nhằm đảm bảo tính khả thi đối với đối tượng thu nhập thấp và bảo vệ quyền lợi của người dân.

Ngoài ra, người mua nhà ở xã hội có thể được hỗ trợ vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội hoặc các tổ chức tín dụng khác. Chính sách vay vốn ưu đãi này thường có lãi suất thấp hơn so với thị trường, thời gian vay dài và linh hoạt giúp người dân dễ dàng tiếp cận nguồn tài chính để mua nhà. Thêm vào đó, một số chương trình hỗ trợ khác có thể bao gồm thời gian ân hạn, giảm thiểu gánh nặng tài chính cho người mua trong giai đoạn đầu.

Các đối tượng đủ điều kiện có thể được xem xét hỗ trợ vay vốn lên đến 80% giá trị căn hộ, tùy theo chính sách cụ thể từng thời kỳ.

Lưu ý khi mua nhà ở xã hội

Tìm hiểu kỹ thông tin về dự án và chủ đầu tư 

Người mua cần nắm rõ thông tin về dự án bao gồm vị trí, tiến độ thi công, chất lượng công trình và uy tín của chủ đầu tư. Việc lựa chọn các chủ đầu tư có kinh nghiệm và đã hoàn thành các dự án tương tự sẽ giúp đảm bảo quyền lợi và tính minh bạch trong quá trình giao dịch.

Kiểm tra tính pháp lý của dự án

Trước khi quyết định mua nhà ở xã hội, người mua cần xác minh xem dự án đã được cấp phép xây dựng và có đầy đủ các giấy tờ pháp lý như giấy phép đầu tư, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyết định phê duyệt thiết kế và các giấy tờ liên quan khác. Điều này giúp tránh tình trạng mua phải dự án “ma” hoặc có vấn đề pháp lý.

Xem xét kỹ các điều khoản trong hợp đồng mua bán, thuê mua

Người mua cần đọc kỹ các điều khoản trong hợp đồng để nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình bao gồm giá bán, thời gian giao nhà, các chi phí phát sinh, chính sách bảo hành, điều kiện thanh toán và các yêu cầu khác. Đặc biệt chú ý đến các điều khoản về tranh chấp và quyền sở hữu nhà ở.

Tìm hiểu về các chính sách hỗ trợ của Nhà nước 

Các chính sách hỗ trợ từ Nhà nước như vay vốn ưu đãi, trợ giá hoặc miễn giảm thuế có thể giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho người mua. Cần nắm rõ các điều kiện, thủ tục và mức hỗ trợ để tận dụng tối đa quyền lợi từ các chương trình này.