Thủ tướng Phạm Minh Chính: Quyết tâm xây dựng bằng được ngành công nghiệp đường sắt. Ảnh: N.B
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh quyết tâm xây dựng ngành công nghiệp đường sắt hiện đại, làm chủ công nghệ và phát triển hệ sinh thái bền vững. Các bộ, ngành được giao nhiệm vụ tháo gỡ vướng mắc, huy động nguồn lực và đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm, hướng tới mục tiêu khởi công đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam vào tháng 12/2026.
Trong phát biểu của mình, Thủ tướng nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc đầu tư vào các dự án đường sắt và phát triển ngành công nghiệp đường sắt: “Chúng ta quyết tâm xây dựng bằng được ngành công nghiệp đường sắt, làm chủ công nghệ, sản xuất được toa xe, đầu máy, phát triển hệ sinh thái công nghiệp đường sắt. Coi trọng thời gian, trí tuệ và quyết đoán đúng thời điểm là những yếu tố quyết định thành công. Đây cũng là một cơ hội để đất nước ta, dân tộc ta có thêm động lực, cảm hứng để vươn lên, phát triển”.
Giao Bộ Xây dựng và Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng đề án đào tạo nguồn nhân lực cho ngành đường sắt bao gồm đào tạo trong nước và nước ngoài. Đặc biệt, các chương trình đào tạo cần chú trọng phát triển các khoa chuyên ngành đường sắt tại các trường đại học và đào tạo đội ngũ tổng công trình sư. Thủ tướng cũng yêu cầu xây dựng các tập đoàn lớn bao gồm cả khối tư nhân, tham gia vào ngành công nghiệp đường sắt, đồng thời có kế hoạch huy động và đa dạng hóa nguồn lực đầu tư như vốn nhà nước, vốn vay, phát hành trái phiếu công trình, hợp tác công-tư và khai thác TOD. Việc quản lý chặt chẽ nguồn vốn là yếu tố quan trọng để tránh thất thoát và lãng phí.
Bộ Khoa học và Công nghệ cùng Bộ Xây dựng được giao nhiệm vụ xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật phù hợp, ứng dụng công nghệ hiện đại và chuyển giao kỹ thuật tiên tiến trong ngành đường sắt. Bộ Xây dựng chủ trì cùng các cơ quan liên quan rà soát các cơ chế, chính sách, vướng mắc trong việc triển khai các dự án đường sắt, đồng thời chuẩn bị báo cáo Quốc hội trong kỳ họp sắp tới.
Thủ tướng yêu cầu các cơ quan liên quan phải tập trung giải quyết các khó khăn và đẩy nhanh tiến độ các dự án, đặc biệt trong công tác giải phóng mặt bằng. Các dự án cần được phân tách thành các giai đoạn riêng biệt và khi có hướng tuyến, giao các địa phương triển khai giải phóng mặt bằng, đồng thời kêu gọi đầu tư vào các nhà ga, bắt đầu từ dự án Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng. Thủ tướng nhấn mạnh, các dự án phải đặt người dân và doanh nghiệp làm trung tâm với mục tiêu nâng cao chất lượng dịch vụ, giảm ùn tắc, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
Bộ Xây dựng và Bộ Tư pháp được giao nhiệm vụ xây dựng các văn bản pháp lý hướng dẫn các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt là những cơ chế đã được Quốc hội thông qua. Nếu thiếu cơ chế hoặc chính sách nào sẽ trình Quốc hội xem xét và điều chỉnh. Thủ tướng cũng yêu cầu nghiên cứu, tham khảo các bài học kinh nghiệm quốc tế khi triển khai các dự án phát triển công nghiệp đường sắt. Các địa phương cần khẩn trương lập kế hoạch chi tiết và chủ động ứng vốn ngân sách địa phương để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và xây dựng khu tái định cư cho các dự án.
Đối với Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, Thủ tướng yêu cầu cố gắng khởi công vào tháng 12/2026. Đối với các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, Thủ tướng yêu cầu Uỷ ban Nhân dân hai thành phố rà soát tiến độ triển khai trong khi Bộ Tài chính nhanh chóng có ý kiến về việc điều chỉnh nguồn vốn, đặc biệt là đối với dự án đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh, Tuyến số 2, đoạn Bến Thành – Tham Lương để đảm bảo tiến độ và hiệu quả dự án.
