Từ ngày 1/1/2025, tuổi nghỉ hưu sẽ tiếp tục tăng theo lộ trình 3-4 tháng, với nam đạt 61 tuổi 3 tháng và nữ đạt 56 tuổi 8 tháng. Lộ trình tăng này sẽ tiếp tục đều đặn cho đến khi nam đủ 62 tuổi vào năm 2028 và nữ đạt 60 tuổi vào năm 2035.
Ngoài ra, từ tháng 7/2025, luật sửa đổi sẽ có hiệu lực, giảm thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ 20 năm xuống còn 15 năm để đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí.
Tuổi hưu tăng theo lộ trình mỗi năm 3 tháng với nam và 4 tháng với nữ từ năm 2021. Đồ họa: Việt Chung
Trước ngày 1/7/2025, để nghỉ hưu trước tuổi, lao động ngoài việc đóng đủ 20 năm bảo hiểm xã hội (BHXH), còn phải có kết quả giám định suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên. Thời gian nghỉ hưu trước tuổi không được quá 5 năm đối với người suy giảm từ 61% đến dưới 81%, và không quá 10 năm đối với người suy giảm trên 81%. Mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi, lao động sẽ bị giảm 2% tỷ lệ hưởng lương hưu.
Điều kiện để hưởng lương hưu sẽ đồng bộ với tuổi nghỉ hưu, với nam từ đủ 61 tuổi 3 tháng và nữ từ đủ 56 tuổi 8 tháng, cùng với việc đóng đủ 20 năm bảo hiểm xã hội (BHXH). Mức hưởng lương hưu bắt đầu từ 45% mức bình quân tiền lương tính đóng BHXH đối với người tham gia đủ 20 năm, và mỗi năm tham gia thêm sẽ được cộng thêm 2%. Để hưởng lương hưu tối đa, lao động nữ cần đóng đủ 30 năm và lao động nam cần đóng đủ 35 năm BHXH.
Từ ngày 1/7/2025, khi Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi có hiệu lực, thời gian đóng BHXH sẽ giảm từ 20 năm xuống còn 15 năm. Điều kiện hưởng hưu trí cũng sẽ giảm tương ứng, nhưng lao động vẫn phải đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định.
Với lao động nữ đóng 15 năm BHXH, tỷ lệ hưởng lương hưu sẽ là 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Đối với lao động nam đủ tuổi nghỉ hưu và đóng 15 năm, mức hưởng sẽ là 40% bình quân tiền lương tháng. Từ 16 đến 20 năm, mỗi năm tham gia sẽ được cộng thêm 1%. Sau năm thứ 20, tỷ lệ hưởng lương hưu là 45%, và từ đó mỗi năm đóng tiếp sẽ được cộng thêm 2%, tối đa lên đến 75%.
Lương hưu khu vực công tính bình quân toàn bộ quá trình đóng BHXH
Từ ngày 1/1/2025, lao động khu vực nhà nước gia nhập hệ thống an sinh sẽ hưởng lương hưu dựa trên mức tiền lương bình quân đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) của toàn bộ quá trình tham gia, thay vì tính bình quân của các năm cuối như trước đây. Trước thời điểm này, luật quy định tính bình quân từ 5 đến 20 năm cuối đối với người tham gia, tùy thuộc vào từng thời kỳ.
Lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) ở cả khu vực nhà nước và doanh nghiệp sẽ được tính bình quân tiền lương đóng BHXH của hai giai đoạn. Chính phủ sẽ quy định chi tiết về vấn đề này và một số trường hợp đặc biệt.
Đối với lao động ngoài doanh nghiệp, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH để hưởng lương hưu và trợ cấp một lần vẫn giữ nguyên việc tính bình quân toàn bộ quá trình đóng.
Tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội giảm 5 năm
Ngoài ra, theo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/7, tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sẽ giảm từ 80 xuống 75 đối với người già không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hàng tháng. Chính sách này áp dụng giảm 5 năm đối với người từ đủ 70 tuổi thuộc hộ nghèo và cận nghèo. Bên cạnh trợ cấp hàng tháng, người cao tuổi còn được ngân sách đóng bảo hiểm y tế (BHYT). Hiện tại, người đủ 80 tuổi trở lên được hưởng 500.000 đồng mỗi tháng
Người Hà Nội đi dạo bên Hồ Gươm, mùa đông 2022. Ảnh: Giang Huy
Mức hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sẽ do Chính phủ quy định và được rà soát định kỳ mỗi ba năm để điều chỉnh tùy theo điều kiện kinh tế xã hội và ngân sách. Luật cũng quy định Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ điều chỉnh giảm dần độ tuổi thụ hưởng theo đề nghị của Chính phủ.
Chính sách này sẽ giúp khoảng 800.000 người cao tuổi được đưa vào hệ thống an sinh. Hiện nay, tỷ lệ bao phủ chế độ cho người già sau tuổi nghỉ hưu trên toàn quốc chưa đạt 40%, trong khi Nghị quyết 28 của Trung ương đặt mục tiêu bao phủ 55% vào năm 2025 và khoảng 60% vào năm 2030.
Đối với người đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ năm đóng BHXH, không rút một lần, và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (nam từ đủ 61 tuổi 3 tháng, nữ từ đủ 56 tuổi 8 tháng đến dưới 75 tuổi), họ có thể nhận trợ cấp hàng tháng từ chính khoản đóng góp vào Quỹ Bảo hiểm xã hội.
Hiện cả nước có khoảng 3,3 triệu người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hàng tháng. Theo khảo sát người cao tuổi Việt Nam (VNAS) năm 2022, nguồn thu nhập của người cao tuổi phần lớn đến từ sự hỗ trợ của con cái (38%), tiếp theo là từ công việc tiếp tục làm (29%), chỉ có 15% hưởng lương hưu trí và 10% nhận trợ cấp xã hội.
