Gần 100.000 phạm nhân được đặc xá sau 10 đợt, tái hòa nhập cộng đồng

Từ năm 2009 đến nay, Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã thực hiện 10 đợt đặc xá nhân các sự kiện trọng đại và ngày lễ lớn của đất nước, ân xá cho gần 100.000 phạm nhân có quá trình cải tạo tốt, lao động và học tập tích cực, tạo cơ hội cho họ trở về hòa nhập cộng đồng.

Phát biểu tại cuộc họp báo, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà cho biết, đặc xá là một trong những chế định pháp lý được quy định tại Điều 88 của Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, được thể chế hóa bằng Luật Đặc xá năm 2018 (trước đây là Luật Đặc xá năm 2007). Từ năm 2009 đến nay, Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã thực hiện 10 đợt đặc xá nhân dịp các sự kiện trọng đại và ngày lễ lớn của đất nước, đặc xá cho gần 100.000 phạm nhân có quá trình cải tạo, lao động và học tập tốt để trở về với cộng đồng.

Các đợt đặc xá đã mang lại những kết quả tích cực, đáp ứng đầy đủ yêu cầu về chính trị, pháp lý và đối ngoại. Chính sách khoan hồng này không chỉ nhận được sự đồng tình từ nhân dân trong nước, mà còn được dư luận quốc tế đánh giá cao. Qua đó, tiếp tục khẳng định chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người một cách công bằng, bình đẳng, bao gồm cả những người đang chấp hành án phạt tù.

Thông qua các Quyết định đặc xá của Chủ tịch nước, hàng chục nghìn người đã được hưởng sự khoan hồng trở về đoàn tụ với gia đình và có cơ hội làm lại cuộc đời. Phần lớn những người được đặc xá đã trở về nơi cư trú, ổn định cuộc sống và làm ăn lương thiện. Tỷ lệ tái phạm tội trong số họ rất thấp. Đây chính là dấu ấn nhân văn sâu sắc nhất của chủ trương đặc xá, phản ánh rõ nét ưu tiên bảo vệ và thúc đẩy quyền con người trong mọi chính sách, chủ trương của Đảng và Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà cũng cho biết, năm 2025 là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại và ngày lễ lớn của đất nước bao gồm: Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 14 của Đảng, 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Xuất phát từ truyền thống nhân đạo của dân tộc và chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước Việt Nam đối với người phạm tội cùng với kết quả công tác đặc xá trong thời gian qua và tình hình thực tế của công tác thi hành án phạt tù, Chủ tịch nước Lương Cường đã ký Quyết định số 266 về đặc xá năm 2025 vào ngày 3/3/2025, nhân dịp kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/2025).

Quyết định số 266 quy định rõ các đối tượng được đặc xá, điều kiện đề nghị đặc xá, các trường hợp không được đề nghị đặc xá và các trường hợp đặc xá trong điều kiện đặc biệt.

Theo Quyết định số 266/2025/QĐ-CTN, một số đối tượng sẽ không được đề nghị đặc xá bao gồm những người bị kết án về các tội như phản bội Tổ quốc, hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, gián điệp, xâm phạm an ninh lãnh thổ, bạo loạn, khủng bố chống chính quyền nhân dân, phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của Nhà nước, làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu chống Nhà nước, phá rối an ninh, chống phá cơ sở giam giữ, khủng bố cùng các tội phạm liên quan đến phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh theo Bộ luật Hình sự.

Trả lời câu hỏi của báo chí, Trung tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, tính đến ngày 31/1/2025, tổng số phạm nhân đang chấp hành án tại các trại giam, trại tạm giam và nhà tạm giữ của công an các đơn vị, địa phương là 197.158 người. Dựa trên các điều kiện đặc xá trong Quyết định số 266/2025/QĐ-CTN, Hội đồng Đặc xá Trung ương sẽ giao các cơ quan chức năng tiến hành rà soát và báo cáo Hội đồng Đặc xá các cấp để xem xét quyết định số lượng phạm nhân được đặc xá.

Về những điểm mới trong quyết định đặc xá năm 2025, Trung tướng Lê Văn Tuyến cho biết có sự thay đổi về thời gian chấp hành án. Cụ thể, điều kiện để được đề nghị đặc xá là đã chấp hành ít nhất 1/3 thời gian đối với các phạm nhân bị phạt tù có thời hạn (so với quy định năm 2024 là 1/2 thời gian) và đã chấp hành ít nhất 14 năm đối với phạm nhân bị phạt tù chung thân, nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn (so với quy định năm 2024 là 15 năm).

Việc mở rộng chính sách đối với người được đặc xá, theo Trung tướng Lê Văn Tuyến, do năm nay là năm có nhiều sự kiện trọng đại của đất nước, thể hiện chính sách khoan hồng của Nhà nước ta đồng thời cũng ghi nhận kết quả cải tạo của phạm nhân đã chấp hành nghiêm chủ trương của Nhà nước. Từ các đợt đặc xá trước cho thấy tỷ lệ tái phạm thấp. Do đó chính sách lần này cũng nhằm khuyến khích phạm nhân cải tạo tốt.