Diễn biến phức tạp của nạn mua bán người tại khu vực biên giới

Tội phạm mua bán người tại khu vực biên giới đang diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi, đặc biệt là lừa đảo qua mạng xã hội. Bộ đội Biên phòng (BĐBP) đã tăng cường đấu tranh, triệt phá nhiều đường dây, giải cứu hàng trăm nạn nhân và cảnh báo người dân nâng cao cảnh giác.

Theo Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm (PCMT&TP), Bộ Tư lệnh BĐBP, các đường dây tội phạm mua bán người hiện nay hoạt động có tổ chức chặt chẽ với sự tham gia của các đối tượng trong nước, người Việt Nam ở nước ngoài và cả tội phạm quốc tế. Một trong những phương thức phổ biến mà chúng sử dụng là lừa đảo qua mạng xã hội. 

Các đối tượng lập hội, nhóm với những lời mời hấp dẫn như “việc nhẹ, lương cao” để tuyển mộ nạn nhân. Thống kê cho thấy, có tới 94% vụ mua bán người liên quan đến việc sử dụng tài khoản “ảo” trên các nền tảng như Facebook, Zalo, Telegram.

Đại diện Cục PCMT&TP cho biết, các phương thức phổ biến trong tội phạm mua bán người hiện nay là lừa bán lao động sang các nước như Lào, Campuchia, Myanmar để ép buộc lao động, bóc lột tình dục và bắt nạn nhân tham gia vào các hoạt động lừa đảo trực tuyến. Một hình thức khác là lợi dụng dịch vụ môi giới lao động biển đưa người lao động lên các tàu cá. Sau đó bóc lột sức lao động nạn nhân, tiền lương bị trừ hết vào chi phí môi giới hoặc tiền ăn ở trong thời gian chờ việc. Nhiều lao động không có kỹ năng làm việc trên biển hoặc muốn trở về đất liền sẽ bị bạo hành.

Bên cạnh đó, tình trạng mua bán phụ nữ sang Trung Quốc để ép kết hôn trái phép và buôn bán trẻ em gái, phụ nữ vào các cơ sở trá hình nhằm cưỡng bức tình dục vẫn có xu hướng gia tăng. Đáng lo ngại, tội phạm mua bán người còn ép buộc nạn nhân tham gia vào các hoạt động lừa đảo trực tuyến. Các nạn nhân thường bị lừa sang Campuchia, Lào, Myanmar, sau đó bị cưỡng ép thực hiện các kịch bản lừa đảo nhắm vào chính người dân trong nước.

Các nạn nhân bị tội phạm mua bán người thu giữ hộ chiếu, điện thoại và xóa sạch tất cả dữ liệu liên quan đến hoạt động lừa đảo. Nếu không đạt chỉ tiêu hoặc có mong muốn trở về Việt Nam, họ sẽ bị chuyển đến các casino đánh đập, chích điện dã man, đồng thời bị đe dọa đòi tiền chuộc với số tiền lớn. 

Từ năm 2021 đến nay, tội phạm mua bán người đã có nhiều thay đổi đáng chú ý. Số lượng nạn nhân nam giới tăng mạnh. Trước năm 2021, nam giới chỉ chiếm 16% trong các vụ mua bán người. Nhưng từ năm 2021 đến nay, tỷ lệ này đã tăng lên đến 64%. Bên cạnh đó, tỷ lệ nạn nhân là người dân tộc thiểu số cũng giảm đáng kể. Trước năm 2021, 84% nạn nhân là người dân tộc thiểu số. Nhưng đến nay, người dân tộc Kinh chiếm tới 78%. 

Đáng chú ý, khu vực đồng bằng hiện đang trở thành điểm nóng của tội phạm mua bán người. Trước đây, nạn nhân chủ yếu là người dân ở vùng sâu, vùng xa, nhưng nay có đến 81% nạn nhân đến từ các vùng đồng bằng, trong khi khu vực miền núi chỉ chiếm 15% và các thành phố lớn chiếm 4%.

Trước đây, Trung Quốc là điểm đến chính của nạn nhân bị mua bán, nhưng hiện nay, xu hướng đã thay đổi. Các quốc gia như Lào (36%), Campuchia (32%) và Myanmar (16%) đang trở thành những điểm đến phổ biến, trong khi tỷ lệ nạn nhân bị đưa sang Trung Quốc giảm xuống còn 12% và trong nước chiếm 4%.

Là cơ quan thường trực của Bộ Quốc phòng về công tác phòng, chống mua bán người, Bộ Tư lệnh BĐBP đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp bao gồm tuyên truyền, giáo dục pháp luật tại các khu vực biên giới nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng, giúp người dân nhận diện và phòng tránh nguy cơ bị lừa đảo; đấu tranh, trấn áp tội phạm, điều tra và triệt phá các đường dây mua bán người; tiếp nhận, xác minh, giải cứu nạn nhân và hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng. Đồng thời, Bộ Tư lệnh BĐBP cũng đẩy mạnh hợp tác quốc tế và tăng cường phối hợp với lực lượng chức năng nước ngoài trong việc trao đổi thông tin và truy bắt tội phạm xuyên biên giới.

Trong năm 2024, BĐBP đã triệt phá thành công 14 chuyên án và vụ án liên quan đến mua bán người, bắt giữ 64 đối tượng. Lực lượng chức năng đã giải cứu 213 nạn nhân trong đó có 67 người bị ép buộc lao động và tham gia lừa đảo trực tuyến. Đồng thời, BĐBP tiếp nhận 85 nạn nhân từ các lực lượng chức năng nước ngoài trao trả. Bên cạnh đó, BĐBP đã phối hợp cùng công an để đấu tranh thành công 2 chuyên án lớn, giải cứu 15 nạn nhân.

Trong hai tháng đầu năm 2025, Cục PCMT&TP đã đấu tranh thành công một chuyên án, bắt 4 đối tượng và giải cứu 3 nạn nhân. Các đơn vị BĐBP tại Cao Bằng và Tây Ninh cũng đã tiến hành rà soát công dân do phía Trung Quốc và Campuchia trao trả, xác định được 27 nạn nhân và người có dấu hiệu bị mua bán.

BĐBP cảnh báo người dân cần nâng cao cảnh giác trước những lời mời gọi công việc lương cao, đặc biệt là qua mạng xã hội. Khi phát hiện các dấu hiệu bất thường, người dân cần báo ngay cho cơ quan chức năng để kịp thời xử lý.