Miễn, giảm tiền chuyển mục đích sử dụng đất khi giá đất tăng: Điểm mới trong Luật Đất đai 2024

Ngày 12-10, đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thông tin tại Hội nghị triển khai các nghị định thi hành Luật Đất đai 2024 do Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM tổ chức. Các nội dung thảo luận xoay quanh việc thực thi ba nghị định quan trọng, bao gồm: nghị định 102 (hướng dẫn Luật Đất đai), nghị định 101 (về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất), và nghị định 71 (về giá đất). Trong đó, vấn đề điều chỉnh giá đất và các biện pháp hỗ trợ liên quan đến tiền thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất thu hút nhiều sự quan tâm.

Khu vực bến Bạch Đằng (quận 1, TP.HCM) có hai trục gồm Nguyễn Huệ và Đồng Khởi có giá đất điều chỉnh dự kiến cao nhất là 810 triệu đồng/m² - Ảnh: CHÂU TUẤN
Khu vực bến Bạch Đằng (quận 1, TP.HCM) có hai trục gồm Nguyễn Huệ và Đồng Khởi có giá đất điều chỉnh dự kiến cao nhất là 810 triệu đồng/m² - Ảnh: CHÂU TUẤN

Điều chỉnh giá đất tiệm cận thị trường

Ông Đào Trung Chính, Cục trưởng Cục Quy hoạch và Phát triển tài nguyên đất, cho biết quy định về bảng giá đất sẽ dần tiệm cận với giá trị thực tế trên thị trường. Điều này đặt ra thách thức cho việc tính toán tiền thuê đất và tiền chuyển mục đích sử dụng đất, nhất là khi các địa phương như TP.HCM đang điều chỉnh bảng giá đất theo hướng tăng lên.

Theo ông Chính, giá thuê đất sẽ được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm (từ 0,25% đến 3%) nhân với bảng giá đất hiện hành. Quy định cho phép UBND các tỉnh, thành phố tùy theo tình hình thực tế địa phương để xác định tỷ lệ cụ thể trong khoảng này. Đặc biệt, trong cùng một dự án có thể áp dụng nhiều tỷ lệ khác nhau cho từng mục đích sử dụng đất cụ thể, điều này đòi hỏi sự linh hoạt trong quá trình thực thi.

“Chẳng hạn, một dự án có thể bao gồm nhiều mục đích sử dụng đất khác nhau như khu dân cư, thương mại, hoặc công cộng. Mỗi mục đích sẽ có tỷ lệ thuê đất riêng, từ đó tạo ra nhiều mức tính tiền thuê đất trong cùng một dự án”, ông Chính giải thích.

Giảm thiểu áp lực từ việc tăng giá đất

Một trong những mối lo ngại lớn khi giá đất tăng là tiền chuyển mục đích sử dụng đất ngoài hạn mức. Ông Chính chia sẻ, Luật Đất đai quy định số tiền này sẽ được tính dựa trên chênh lệch giá trị đất trước và sau khi chuyển đổi mục đích sử dụng. Điều này có thể gây áp lực tài chính đối với người dân và doanh nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh giá đất tiếp tục điều chỉnh tăng.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đề xuất phương án miễn, giảm tiền chuyển mục đích sử dụng đất. “Thủ tướng sẽ quyết định vấn đề này sau khi có ý kiến từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Bộ Tài chính hiện cũng đang sửa đổi các quy định liên quan trong nghị định để phù hợp với thực tiễn”, ông Chính cho biết.

Đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường nhấn mạnh rằng cần có những biện pháp đồng bộ để đảm bảo việc tăng giá đất không gây quá nhiều khó khăn cho người dân và doanh nghiệp. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc cân bằng giữa việc thu tiền sử dụng đất và tiền thuê đất, tránh tình trạng các khoản thu từ đất tăng lên đột ngột khiến các bên liên quan phản ứng tiêu cực.

Ông Đào Trung Chính (giữa) cùng các đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường trao đổi tại hội nghị - Ảnh: N.X
Ông Đào Trung Chính (giữa) cùng các đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường trao đổi tại hội nghị - Ảnh: N.X

Những khó khăn trong việc cấp giấy chứng nhận và cho thuê đất

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, cho biết Luật Đất đai năm 2024 đã được thông qua và sẽ có hiệu lực từ ngày 1-8-2024, sớm hơn so với kế hoạch ban đầu. Tuy đây là cơ hội lớn để cải thiện quy trình quản lý đất đai, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức đối với các địa phương trong việc thực hiện các quy định mới.

Đến nay, đã có tổng cộng 16 văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai được ban hành, bao gồm 9 nghị định và nhiều văn bản liên quan khác. Riêng Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM đang tham mưu cho UBND TP ban hành 10 văn bản quy phạm pháp luật nhằm đảm bảo việc thực thi luật. Ngoài ra, các sở ngành khác như Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, và Sở Lao động – Thương binh và Xã hội cũng đang hoàn thiện 5 văn bản hướng dẫn liên quan.

Tuy nhiên, quá trình thực thi luật và các nghị định hướng dẫn vẫn còn nhiều vướng mắc. Tại hội nghị, các đơn vị liên quan đã đặt nhiều câu hỏi cho đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường về các vấn đề phát sinh trong thực tế, đặc biệt là các thủ tục liên quan đến việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quy trình cho thuê đất.

Một số vấn đề nổi bật được đưa ra thảo luận bao gồm: cách tính tiền sử dụng đất đối với các dự án mà chủ đầu tư nhận chuyển nhượng đất ở; xử lý trường hợp đất thuộc sở hữu của các doanh nghiệp nhà nước sau khi cổ phần hóa; và vướng mắc trong thẩm quyền cấp giấy chứng nhận khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Các đại diện từ bộ đã giải đáp các thắc mắc và hứa sẽ tiếp tục theo dõi, hỗ trợ các địa phương trong quá trình triển khai luật mới.

Hội nghị đã làm rõ nhiều nội dung quan trọng liên quan đến việc thực thi Luật Đất đai 2024, đặc biệt là các biện pháp hỗ trợ người dân và doanh nghiệp khi giá đất tăng. Đồng thời, các vướng mắc trong quy trình cấp giấy chứng nhận và cho thuê đất cũng được thảo luận kỹ lưỡng nhằm đảm bảo việc thực hiện luật diễn ra suôn sẻ và hiệu quả. Sự hợp tác giữa các cơ quan trung ương và địa phương trong việc hoàn thiện các văn bản hướng dẫn sẽ đóng vai trò quan trọng trong thành công của việc triển khai Luật Đất đai 2024.