Người cao tuổi – Mục tiêu “dễ tấn công” của lừa đảo trực tuyến

Bà N.T.H (58 tuổi, ngụ tại TP Hồ Chí Minh) là một trong nhiều nạn nhân của lừa đảo qua mạng. Sau khi kết bạn trên Facebook với một người đàn ông tự xưng là doanh nhân gốc Việt quốc tịch Mỹ, bà đã bị thuyết phục chuyển hơn 800 triệu đồng qua ba lần giao dịch. Đối tượng này hứa hẹn sẽ quay về Việt Nam để gặp mặt và tiến tới hôn nhân với bà, nhưng sau khi nhận tiền, hắn biến mất không để lại dấu vết. Câu chuyện của bà H không phải là hiếm. Người cao tuổi, đặc biệt là những người cô đơn hoặc ít có sự hỗ trợ từ gia đình, dễ dàng rơi vào “bẫy” lừa đảo hẹn hò trên mạng xã hội.

Theo thống kê của Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông), chỉ trong 11 tháng đầu năm 2023, gần 16.000 phản ánh về các trường hợp lừa đảo qua mạng đã được ghi nhận, trong đó 91% liên quan đến giả mạo và lừa đảo trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng. Số liệu cho thấy, người cao tuổi và trẻ em đang trở thành đối tượng lý tưởng cho các tội phạm mạng. Lý do là vì họ thường thiếu kỹ năng nhận diện các dấu hiệu lừa đảo và dễ bị lôi kéo bởi những lời hứa hẹn về tiền bạc, trúng thưởng hay các giao dịch hấp dẫn.

Ngoài ra, một trong những thủ đoạn phổ biến khác mà kẻ xấu thường áp dụng là lừa đảo qua giao dịch trực tuyến. Kẻ lừa đảo lợi dụng sự thiếu kinh nghiệm của người cao tuổi trong việc mua sắm qua mạng để bán các sản phẩm giả mạo hoặc không rõ nguồn gốc với giá cao. Nhiều người lớn tuổi sau khi trả tiền không nhận được hàng, hoặc nhận được sản phẩm kém chất lượng. Những thiệt hại tài chính này không chỉ khiến người cao tuổi mất lòng tin vào xã hội mà còn gây tổn thương tinh thần nặng nề.

Cảnh báo từ cơ quan chức năng và chuyên gia

Bộ Công an đã liệt kê 24 hình thức lừa đảo trực tuyến phổ biến tại Việt Nam. Từ những chiêu trò tinh vi như sử dụng video deepfake (video giả mạo hình ảnh, thông tin), đến giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án để đe dọa nạn nhân. Một số thủ đoạn phổ biến khác bao gồm giả mạo người thân yêu cầu chuyển tiền, lừa đảo qua tin nhắn giả danh ngân hàng, hoặc dụ dỗ nạp tiền làm nhiệm vụ trực tuyến. Tất cả đều nhằm chiếm đoạt tài sản và thông tin cá nhân của nạn nhân.

Theo anh Lâm Quan Quân, một kỹ sư công nghệ tại TP Hồ Chí Minh, người cao tuổi thường thiếu kỹ năng cần thiết để sử dụng mạng xã hội một cách an toàn. “Nhiều người mua điện thoại thông minh cho cha mẹ nhưng lại quên mất việc dạy họ cách sử dụng một cách hợp lý và cảnh giác trước những nguy cơ lừa đảo. Điều này rất quan trọng để ngăn ngừa những rủi ro tiềm ẩn,” anh chia sẻ. Anh cũng cho biết thêm rằng các phần mềm bảo vệ, cảnh báo lừa đảo nên được cài đặt trên thiết bị của người lớn tuổi để giúp họ tránh khỏi các trang web độc hại và cuộc gọi lừa đảo.