Thống kê cho thấy, XK cá tra Việt Nam sang Canada trong ba quý đầu năm nay có mức tăng trưởng ổn định. Tháng 3/2024 là giai đoạn cao điểm, khi giá trị XK vượt mức 4 triệu USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, không phải tất cả các tháng đều duy trì mức tăng trưởng này. Canada đã bất ngờ giảm nhập khẩu (NK) cá tra từ Việt Nam vào các tháng 4 và 8/2024, với giá trị lần lượt là 3 triệu USD và 3,3 triệu USD, giảm 21% và 17% so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù vậy, các tháng tiếp theo đã chứng kiến sự phục hồi của thị trường này.

Cá tra phile đông lạnh chiếm ưu thế

Sản phẩm chủ yếu mà Canada NK từ Việt Nam là cá tra phile đông lạnh, với giá trị trong quý III/2024 đạt 9 triệu USD, giảm nhẹ 6% so với quý III/2023. Trong chín tháng đầu năm 2024, giá trị XK cá tra phile đông lạnh sang Canada đạt hơn 26 triệu USD, tăng 10% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, nhờ mức tăng trưởng mạnh mẽ trong quý đầu năm, sản phẩm này chiếm đến 86% tổng XK cá tra của Việt Nam sang Canada.

Tăng trưởng mạnh ở sản phẩm cá tra chế biến và cá khô

Ngoài filê đông lạnh, các sản phẩm cá tra khô và đông lạnh khác như nguyên con và cắt khúc cũng ghi nhận mức tăng trưởng tích cực. Trong chín tháng đầu năm 2024, giá trị XK các sản phẩm này sang Canada đạt 4 triệu USD, tăng 56% so với cùng kỳ. Tháng 7/2024, giá trị XK sản phẩm này đạt cao nhất trong năm, với 770 nghìn USD, tăng 71% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, thị trường Canada cho các sản phẩm cá tra giá trị gia tăng (GTGT) lại không ổn định, với mức tiêu thụ biến động trong từng tháng. Đáng chú ý, tháng 7/2024 ghi nhận mức XK cá tra GTGT sang Canada cao nhất, với 158 nghìn USD, tăng tới 425% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, đến tháng 9/2024, giá trị XK chỉ đạt gần 7.000 USD, giảm 75% so với cùng kỳ.

Cá tra Việt Nam nắm giữ vị thế tại thị trường Canada

Theo Trung tâm Thương mại Thế giới (ITC), Canada NK chủ yếu các sản phẩm cá tra phile đông lạnh mã HS 030462 từ Việt Nam. Trong tám tháng đầu năm 2024, lượng NK sản phẩm này đạt gần 7 nghìn tấn, tăng 49% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm 19% tổng khối lượng NK cá thịt trắng của Canada từ toàn thế giới. Việt Nam hiện là nhà cung cấp lớn nhất phile cá tra đông lạnh cho Canada.

Bên cạnh đó, Canada cũng NK một số lượng lớn các sản phẩm khác như cá tuyết cod đông lạnh mã HS 030363, với hơn 5 nghìn tấn, mặc dù giảm 38% so với năm trước. Phile cá haddock đông lạnh và cá minh thái Alaska đông lạnh cũng nằm trong số những sản phẩm được NK nhiều nhất, với tỷ trọng lần lượt là 10% và 9% tổng lượng NK cá thịt trắng vào Canada.

Cơ hội và thách thức từ Hiệp định CPTPP

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, XK cá tra sang Canada được hưởng lợi lớn từ Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Canada và Việt Nam đang xây dựng quan hệ thương mại mẫu mực trong khuôn khổ CPTPP, giúp giảm đáng kể rào cản thuế quan. Tuy nhiên, để tiếp cận sâu hơn vào thị trường Canada, các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam phải đối mặt với nhiều yêu cầu khắt khe, không chỉ về thuế quan mà còn về tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, dán nhãn và bảo vệ môi trường. Người tiêu dùng Canada ngày càng khó tính trong việc chọn lựa sản phẩm, đặc biệt là với sản phẩm thực phẩm như thủy sản.

VASEP khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam nên nghiên cứu kỹ lưỡng thị trường Canada, từ các quy định pháp luật, tiêu chuẩn vệ sinh, đến thị hiếu và nhu cầu tiêu dùng. Thị trường ngách tại Canada cũng là một cơ hội đáng chú ý, nơi người tiêu dùng sẵn sàng thử nghiệm sản phẩm mới nếu có giá cả cạnh tranh. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, các doanh nghiệp XK thủy sản Việt Nam hoàn toàn có thể tiếp tục gia tăng sự hiện diện của cá tra tại Canada, góp phần vào tăng trưởng XK chung của ngành.