Trước khi nhập viện, bệnh nhân G.M.H xuất hiện triệu chứng ho, sốt và sút cân kéo dài một tháng nhưng vẫn đi học bình thường. Ba ngày trước nhập viện, tình trạng bệnh trở nặng với triệu chứng ho nhiều, khó thở, cơ thể mệt mỏi, không ăn uống được. Gia đình đưa bệnh nhân đến Trung tâm Y tế huyện Bảo Lâm ngày 20/11.

Tại đây, bệnh nhân được chẩn đoán viêm phổi, theo dõi lao phổi, bạch hầu, nấm hầu họng và đau bụng chưa xác định nguyên nhân. Trung tâm Y tế huyện nghi ngờ ca bệnh bạch hầu và khẩn trương lấy mẫu dịch họng gửi Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương xét nghiệm. Tuy nhiên, diễn biến bệnh phức tạp và chuyển nặng, bệnh nhân tử vong vào lúc 21h cùng ngày sau nỗ lực cấp cứu bất thành.

Phản ứng khẩn cấp từ địa phương

Ngay sau khi nhận được thông tin, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh Cao Bằng đã tiến hành các biện pháp kiểm soát dịch khẩn cấp. Cụ thể, lực lượng chức năng đã:

• Phun khử khuẩn tại gia đình bệnh nhân, trường học và phòng cách ly bằng hóa chất Cloramin B.
• Rà soát và cách ly các trường hợp tiếp xúc gần với bệnh nhân.
• Tăng cường giám sát y tế tại địa phương nhằm phát hiện sớm các ca bệnh mới.

Nguy cơ lây lan và biện pháp phòng chống

Theo nhận định của ngành y tế, khả năng xuất hiện thêm các ca bạch hầu tại khu vực này là rất cao, đặc biệt ở các vùng có tỷ lệ tiêm chủng vaccine thấp. Do đó, Sở Y tế tỉnh Cao Bằng yêu cầu phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan y tế, trường học và gia đình để theo dõi sức khỏe của những người đã tiếp xúc gần, đồng thời kịp thời thăm khám, điều trị nếu có biểu hiện nghi ngờ.

Cục Y tế Dự phòng khuyến cáo các biện pháp phòng bệnh như:

1. Tiêm chủng đầy đủ vaccine chứa thành phần bạch hầu (DPT-VGB-Hib, DPT) đúng lịch trình.
2. Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường, thường xuyên rửa tay, che miệng khi ho, vệ sinh mũi họng hàng ngày.
3. Hạn chế tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh.
4. Chấp hành nghiêm việc uống thuốc và tiêm phòng theo chỉ định của cơ quan y tế tại các khu vực có dịch.

Đặc điểm bệnh bạch hầu

Bạch hầu là bệnh truyền nhiễm nhóm B, lây qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc gần. Thời gian ủ bệnh từ 2-5 ngày, với các triệu chứng đặc trưng như: sốt, ho, đau họng, sưng đau hạch góc hàm và giả mạc trắng xám ở amidan. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm cơ tim, tổn thương thần kinh, thậm chí tử vong do ngoại độc tố.

Tình hình bạch hầu tại Việt Nam

Năm 2023, Việt Nam ghi nhận 57 ca bệnh bạch hầu tại các tỉnh Hà Giang, Điện Biên, Thái Nguyên, với 7 trường hợp tử vong. Trong năm 2024, tính đến tháng 10, có 6 ca mắc bạch hầu được ghi nhận, trong đó 2 ca tử vong. Các địa phương ghi nhận ca bệnh bao gồm Hà Giang, Nghệ An và Bắc Giang, tập trung tại các khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp.

Vai trò của tiêm chủng trong phòng bệnh

Theo chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia, trẻ em cần được tiêm đủ các mũi vaccine phòng bạch hầu như sau:

• Mũi 1: Tiêm khi trẻ 2 tháng tuổi.
• Mũi 2: Cách mũi 1 một tháng.
• Mũi 3: Cách mũi 2 một tháng.
• Mũi 4: Tiêm nhắc lại khi trẻ 18 tháng tuổi.
• Tại vùng nguy cơ cao, trẻ 7 tuổi cần tiêm thêm mũi vaccine bạch hầu giảm liều kết hợp uốn ván (Td).

Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng, cùng việc tuân thủ tiêm chủng đúng lịch, là yếu tố then chốt trong việc kiểm soát dịch bạch hầu và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.