Tết Nguyên Tiêu: Ngày cúng rằm tháng Giêng

Ngày lễ Tết Nguyên Tiêu. Ảnh: Internet
Ngày lễ Tết Nguyên Tiêu. Ảnh: Internet

Tết Nguyên Tiêu ngày cúng rằm tháng Giêng đầu năm, ngày hội sum họp của mọi gia đình Việt.

Khái niệm

Tết Nguyên Tiêu là: 

Tết Nguyên Tiêu, hay còn gọi là Rằm tháng Giêng, là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng của người Việt Nam và nhiều nước châu Á khác. Đây là đêm rằm đầu tiên của năm mới theo âm lịch, mang ý nghĩa đặc biệt về sự đoàn tụ, sum họp gia đình và cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc.

Tết Nguyên Tiêu diễn ra vào thời gian nào:

Tết Nguyên Tiêu tính từ đêm 14 đến hết ngày 15 tháng Giêng âm lịch là ngày Tết Nguyên tiêu. Dịp lễ hội này còn có tên gọi khác là Tết Thượng nguyên để phân biệt với 2 ngày rằm lớn còn lại trong năm là Tết Trung nguyên (ngày rằm tháng 7) và Tết Hạ nguyên (ngày rằm tháng 10). Đây là đêm trăng rằm đầu tiên của năm mới, đánh dấu sự kết thúc của mùa đông lạnh giá và bắt đầu của một mùa xuân ấm áp, tươi mới.

Nguồn gốc ngày Tết Nguyên Tiêu:

Lễ rằm tháng giêng hay Tết Nguyên Tiêu diễn ra vào ngày 14, 15 tháng Giêng âm lịch. Ảnh: Internet
Lễ rằm tháng giêng hay Tết Nguyên Tiêu diễn ra vào ngày 14, 15 tháng Giêng âm lịch. Ảnh: Internet

Truyền thuyết về cung nữ Nguyên Tiêu: Một trong những câu chuyện phổ biến nhất kể về một nàng cung nữ tên Nguyên Tiêu sống vào thời Hán Vũ Đế. Nàng rất sùng đạo và thường cầu nguyện cho dân chúng. Để tỏ lòng thành kính, nàng đã bí mật thả những chiếc đèn lồng nhỏ xuống sông vào đêm rằm tháng Giêng. Ánh sáng của những chiếc đèn lồng lung linh đã lan tỏa khắp nơi, mang đến niềm vui và hy vọng cho mọi người. Từ đó, người ta bắt đầu tổ chức lễ hội thả đèn lồng vào đêm rằm tháng Giêng và gọi ngày này là Tết Nguyên Tiêu để tưởng nhớ đến nàng Nguyên Tiêu.

Truyền thuyết về Phật giáo: Một số tài liệu cho rằng, Rằm tháng Giêng bắt nguồn từ hoạt động của Phật giáo. Vào ngày này, chư tăng tập trung đông đủ để nghe Phật thuyết pháp.

Truyền thuyết về việc đoàn viên của các cung nữ: Có câu chuyện kể rằng, các cung nữ trong cung thường nhớ nhà vào dịp Tết. Để tạo điều kiện cho các cung nữ được đoàn tụ với gia đình, nhà vua đã cho phép họ được ra ngoài vào đêm rằm tháng Giêng. Từ đó, ngày rằm tháng Giêng trở thành dịp để mọi người sum họp gia đình.

Tại Việt Nam, đêm rằm tháng Giêng là dịp để mọi người cùng nhau đón mừng năm mới, cầu mong bình an và hạnh phúc. Các hoạt động như rước đèn lồng, múa lân, hát xẩm đã tạo nên một không khí vui tươi, náo nhiệt. Bên cạnh đó, việc thắp hương, cầu nguyện tại chùa thể hiện sự thành kính và lòng biết ơn của con người đối với cuộc sống.

Tết Nguyên Tiêu không chỉ là một lễ hội mà còn là dịp để mọi người cùng nhau giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Ý nghĩa của Tết Nguyên Tiêu

Mọi người đi chùa cầu bình an ngày Rằm tháng Giêng. Ảnh: V.P
Mọi người đi chùa cầu bình an ngày Rằm tháng Giêng. Ảnh: V.P

Sự bình an và may mắn

Rằm tháng Giêng là một dịp lễ quan trọng trong văn hóa Việt Nam, gắn liền với nhiều hoạt động tín ngưỡng và phong tục tập quán. Một trong những hoạt động không thể thiếu trong dịp này là việc cầu an, cầu may mắn.

Tết Nguyên Tiêu là rằm tháng Giêng, đánh dấu sự khởi đầu của một năm mới. Người dân tin rằng, việc cầu nguyện vào thời điểm này sẽ mang lại những điều tốt lành, may mắn cho cả năm.

Theo quan niệm dân gian, vào đêm Rằm, các vị thần linh sẽ ban phước lành cho những ai thành tâm cầu nguyện. Vì vậy, người ta thường đến chùa, đền, miếu để thắp hương, cầu xin sức khỏe, bình an và may mắn.

Ai cũng mong muốn một năm mới bình an, hạnh phúc và thành công. Việc cầu nguyện là cách để thể hiện lòng thành kính và gửi gắm những mong ước của mình.

Việc cầu an may mắn vào dịp Tết Nguyên Tiêu đã trở thành một truyền thống đẹp của người Việt. Nó giúp duy trì và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

Việc cầu an may mắn không chỉ đơn thuần là một nghi lễ mà còn là dịp để mọi người suy ngẫm về cuộc sống, bày tỏ lòng biết ơn và hướng tới những điều tốt đẹp. Nó giúp con người cảm thấy yên tâm hơn, lạc quan hơn và có thêm động lực để vượt qua khó khăn trong cuộc sống.

Sự đoàn viên

Theo quan niệm dân gian, việc sum họp gia đình vào ngày rằm sẽ mang lại may mắn, bình an cho cả nhà.

Không chỉ là dịp để cầu an, cầu may mắn mà còn là dịp để mọi người sum họp, đoàn viên bên gia đình và bạn bè. Sự đoàn viên này mang một ý nghĩa vô cùng sâu sắc trong văn hóa người Việt.

Rằm tháng Giêng là rằm đầu tiên của năm mới, đánh dấu một khởi đầu mới. Đây là dịp để các thành viên trong gia đình cùng nhau sum họp, chia sẻ niềm vui và những dự định trong năm mới.

Không khí rộn ràng của lễ hội với những hoạt động vui chơi, giải trí như rước đèn, múa lân, hát xẩm… đã thu hút mọi người đến với nhau.

Sự đoàn viên trong ngày Rằm tháng Giêng không chỉ mang lại niềm vui mà còn góp phần tạo nên một xã hội đoàn kết, ấm áp. Đây là một giá trị văn hóa đẹp đẽ mà chúng ta cần giữ gìn và phát huy.

Sự sinh sôi nảy nở

Ngày Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, không chỉ là dịp để mọi người sum họp, đón Tết mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về sự sinh sôi nảy nở của thiên nhiên và cuộc sống.

Rằm tháng Giêng thường rơi vào thời điểm cuối xuân đầu hạ, khi tiết trời ấm áp, cây cối đâm chồi nảy lộc, vạn vật sinh sôi.

Trăng tròn vào đêm rằm là biểu tượng của sự viên mãn, tròn đầy, tượng trưng cho sự sinh sôi, phát triển. Người xưa quan niệm rằng, vào đêm rằm, âm dương hòa hợp, đất trời giao hòa, sinh khí dồi dào, thúc đẩy vạn vật sinh sôi.

Những chiếc đèn lồng đủ màu sắc được trang trí rực rỡ tượng trưng cho ánh sáng, sự ấm áp và hy vọng về một cuộc sống tươi sáng.

Mặc dù không phải là loài hoa đặc trưng của mùa xuân phương Bắc, nhưng hoa mai, hoa đào vẫn được nhiều người trưng bày trong nhà vào dịp Tết Nguyên Tiêu, tượng trưng cho sự may mắn, thịnh vượng.

Người dân cầu mong một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no. Hình ảnh cây cối đâm chồi nảy lộc, vạn vật sinh sôi thể hiện sức sống mãnh liệt của tự nhiên và con người.

Sự sinh sôi nảy nở là một trong những ý nghĩa sâu sắc của Tết Nguyên Tiêu. Nó không chỉ thể hiện sự trân trọng của con người đối với thiên nhiên mà còn là mong muốn về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc và thịnh vượng.

Các tập tục, lễ hội của Tết Nguyên Tiêu

Nhiều người chọn ăn chè trôi nước trong Tết Nguyên Tiêu với mong cầu về một năm mới hanh thông, trôi chảy. Ảnh: Internet
Nhiều người chọn ăn chè trôi nước trong Tết Nguyên Tiêu với mong cầu về một năm mới hanh thông, trôi chảy. Ảnh: Internet

Rước đèn lồng, đây là hoạt động được trẻ em yêu thích nhất. Ánh đèn lồng lung linh, nhiều màu sắc tạo nên một không khí vui tươi, náo nhiệt. Việc rước đèn lồng tượng trưng cho việc rước ánh sáng, may mắn đến với gia đình.

Thả đèn hoa đăng, việc thả đèn hoa đăng trên sông, hồ là một hoạt động mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Đèn hoa đăng được xem như những chiếc thuyền nhỏ, mang theo những ước nguyện của con người.

Múa lân là một hình thức nghệ thuật dân gian độc đáo, mang đậm nét văn hóa truyền thống. Các đội múa lân biểu diễn những động tác uyển chuyển, dũng mãnh, mang đến niềm vui cho mọi người.

Hát xẩm là một loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo, kết hợp giữa hát và kể chuyện. Trong dịp Tết Nguyên Tiêu, các nghệ nhân hát xẩm thường biểu diễn những câu chuyện cổ tích, ca dao, tục ngữ mang đậm tính giáo dục.

Vào đêm rằm, người dân thường đến chùa để thắp hương, cầu nguyện, cầu mong một năm mới bình an, hạnh phúc.

Bánh trôi, bánh chay là những món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết Nguyên Tiêu. Những món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn mang ý nghĩa tượng trưng cho sự đoàn viên, ấm cúng.

Ngoài ra, còn có nhiều hoạt động khác được tổ chức trong dịp Tết Nguyên Tiêu như: trò chơi dân gian, hội chợ, triển lãm…

Tại Trung Quốc

Tết Nguyên tiêu, hay còn gọi là Rằm Tháng Giêng, là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng nhất của Trung Quốc. Đêm rằm đầu tiên của năm mới, khắp các con phố, ngõ ngách đều rực rỡ ánh đèn lồng. Mỗi chiếc đèn lồng không chỉ là vật trang trí mà còn mang theo những ước nguyện về một năm mới an lành, hạnh phúc.

Tiếng trống hội rộn rã hòa cùng tiếng cười nói râm ran tạo nên một không khí thật náo nhiệt. Bên cạnh việc ngắm đèn lồng, người dân còn tham gia nhiều hoạt động thú vị khác như múa lân, múa rồng, đoán đèn… Mỗi hoạt động đều mang một ý nghĩa sâu xa, thể hiện tinh thần đoàn kết và sự gắn bó của cộng đồng. Tết Nguyên Tiêu không chỉ là dịp để mọi người sum họp gia đình mà còn là cơ hội để khám phá và trải nghiệm những nét đẹp văn hóa truyền thống của đất nước Trung Hoa.

Tại các quốc gia khác

Nếu như ở Trung Quốc, người ta nổi tiếng với những lễ hội đèn lồng rực rỡ, thì ở Hàn Quốc, lễ Daeboreum lại là dịp để mọi người cùng nhau leo núi đón bình minh. Nhật Bản lại có lễ Tsukimi với những chiếc bánh mochi dẻo thơm. Dù có những khác biệt về phong tục tập quán, nhưng tựu chung lại, Tết Nguyên Tiêu vẫn là dịp để mọi người sum họp gia đình, cầu mong một năm mới an lành và hạnh phúc.

Tại Philippines, ngày rằm tháng Giêng sẽ có những chương trình diễu hành đặc sắc.

Ở Hàn Quốc, rằm tháng Giêng được xem là lễ Daeboreum (대보름), mọi người sẽ cùng nhau chơi những trò chơi truyền thống là Samulnori (쥐불 놀이) đêm trước Daeboreum (còn có tên là Lễ hội lửa Jeongwol Daeboreum), leo núi để trở thành người đầu tiên nhìn thấy mặt trăng mọc, cầu may mắn,…

Qua đó, chúng ta thấy được sự đa dạng nhưng cũng rất gần gũi trong văn hóa của các quốc gia.

Rằm tháng Giêng sẽ ăn gì

Ở Việt Nam, mọi người sẽ ăn bánh trôi nước, đây là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết Nguyên Tiêu của người Việt, món xôi gấc với màu đỏ của quả gấc mang ý nghĩa may mắn, thịnh vượng và bánh chưng.

Ở Trung Quốc, họ sẽ dùng thang viên (汤圆) tương tự như bánh trôi nước của Việt Nam, món há cảo nhân thịt hoặc hải sản, bánh táo đỏ biểu tượng cho sự may mắn và sức khỏe, họ còn ăn mì với mong muốn một năm mới đầy đủ.

Hàn Quốc, người Hàn Quốc thường ăn các loại hạt như lạc, đậu phộng, và bánh gạo nếp (Tokbokki) vào dịp này.

Nhật Bản, món mochi (bánh gạo nếp) là món ăn truyền thống trong lễ Tsukimi (lễ ngắm trăng) của người Nhật.

Mâm cúng Rằm tháng Giêng gồm những gì?

Mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng. Ảnh: Internet
Mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng. Ảnh: Internet

Cúng cỗ mặn

Mâm cỗ mặn ngày Tết Nguyên Tiêu không chỉ là bữa ăn đơn thuần mà còn là một nghi lễ quan trọng thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên. Các món ăn truyền thống như gà luộc, heo quay, giò thủ, cùng với các món xào, canh hầm được chuẩn bị kỹ lưỡng, bày trí đẹp mắt trên bàn thờ. Mỗi món ăn đều mang một ý nghĩa riêng, tượng trưng cho sự sung túc, đầy đủ và may mắn. Việc cùng nhau chuẩn bị và thưởng thức mâm cỗ không chỉ giúp gia đình thêm gắn kết mà còn tạo ra không khí ấm cúng, vui tươi trong dịp lễ hội.

Cúng cỗ chay

Mâm cỗ chay ngày Tết Nguyên Tiêu không chỉ là một bữa ăn đơn thuần mà còn là một nghi thức tâm linh ý nghĩa. Với những món ăn thanh đạm, giàu dinh dưỡng như xôi ngũ sắc, bánh chưng chay, nộm rau củ hay canh nấm, mâm cỗ chay thể hiện sự thanh tịnh, lòng từ bi và mong muốn một năm mới an lành, bình yên. Việc chuẩn bị và thưởng thức mâm cỗ chay không chỉ giúp tinh thần thư thái mà còn là cơ hội để gia đình quây quần bên nhau, cùng nhau tận hưởng những giá trị tinh thần cao quý.

0 0 đánh giá
Đánh giá bài viết
Theo dõi
Thông báo của
guest

0 Góp ý
Phản hồi nội tuyến
Xem tất cả bình luận
0
Rất thích suy nghĩ của bạn, hãy bình luận.x