Toàn cảnh cuộc họp tham vấn. Ảnh: Báo Công Thương
Để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế ít nhất 8% vào năm 2025 và hướng tới mức tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo, quy mô nguồn điện cần tăng gấp 2,5 – 3 lần so với công suất điện hiện tại.
Tại Hội nghị tham vấn ý kiến của Hội đồng thẩm định (HĐTĐ) đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII vừa qua, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, đồng thời là Phó Chủ tịch HĐTĐ cho biết, Việt Nam đặt mục tiêu đạt mức tăng trưởng kinh tế tối thiểu 8% vào năm 2025 và phấn đấu tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo. Do đó, vào năm 2030, Việt Nam cần hoàn thành mục tiêu phát triển quy mô nguồn điện gấp 2,5 – 3 lần công suất điện hiện tại và hướng tới quy mô gấp 5 – 7 lần vào năm 2050.
Để thực hiện các mục tiêu này, việc tăng trưởng năng lượng phải đi đôi với sự phát triển của nền kinh tế, đồng thời đáp ứng các cam kết quốc tế về trung hòa carbon vào năm 2050. Điều này đòi hỏi phải nhanh chóng điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, dù mới được phê duyệt vào năm 2023, để phù hợp với nhu cầu tăng trưởng mạnh mẽ và xu hướng chuyển dịch năng lượng sạch.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Năng lượng Việt Nam khẳng định, việc điều chỉnh dự báo nhu cầu điện là cần thiết và phù hợp với thực tiễn cũng như định hướng phát triển của Đảng và Nhà nước. Theo ông Tuấn, với mức tăng trưởng GDP dự kiến 8% vào năm 2025 và 10% trong giai đoạn 2026 – 2030, nhu cầu điện sẽ tăng cao.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Anh Tuấn nhấn mạnh cần tính toán phương án dự phòng theo từng vùng để tránh tình trạng thiếu điện cục bộ, thay vì dự phòng chung cho toàn quốc. Đối với giai đoạn 2031 – 2035, việc điều chỉnh giảm tốc độ tăng trưởng nhu cầu điện là hợp lý, phù hợp với xu hướng chuyển dịch sang nền kinh tế dịch vụ và giảm bớt các ngành công nghiệp tiêu tốn nhiều năng lượng. Ông cũng lưu ý cần đánh giá kỹ nhu cầu điện cho giao thông xanh, đặc biệt là đối với các dự án như đường sắt cao tốc Bắc – Nam và hệ thống Metro.
Ông Tuấn cho rằng, chiến lược phát triển năng lượng cần đảm bảo sự cân đối giữa các khu vực. Trong khi miền Bắc đang thiếu điện, miền Trung lại có nguồn điện dư thừa. “Chúng ta nên tận dụng tiềm năng điện mặt trời ở miền Bắc. Đức có tới 96.000 MW điện mặt trời dù chỉ có 900 giờ nắng mỗi năm, trong khi miền Bắc Việt Nam có đến 1.200 giờ nắng”, ông Tuấn dẫn chứng và khuyến nghị cần có chính sách phát triển hợp lý, phân bổ đầu tư đồng đều giữa các vùng để tối ưu hóa nguồn lực và giảm áp lực về vốn.
Ông Ngô Tuấn Kiệt, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Năng lượng đánh giá hiện nay, miền Bắc và miền Nam vẫn là hai trung tâm kinh tế chủ yếu của đất nước, trong khi miền Trung dù sở hữu nhiều tiềm năng năng lượng tái tạo, lại chưa được khai thác đúng mức. Ông Kiệt đề xuất cần nghiên cứu một kịch bản phát triển kinh tế cho miền Trung, nhằm giảm bớt áp lực truyền tải điện ra miền Bắc và miền Nam. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro thiên tai đối với hệ thống truyền tải mà còn tận dụng tối đa các nguồn năng lượng sẵn có tại khu vực.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đề nghị đơn vị tư vấn tiếp thu các ý kiến đóng góp liên quan đến dự báo tăng trưởng công suất nguồn điện. Theo đó, kịch bản cơ sở cần được điều chỉnh từ 45-50% so với Quy hoạch điện VIII.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh: “Mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 là 8%, và từ năm 2026 đến 2030, mỗi năm tăng trưởng đạt 10%. Do vậy, kịch bản cơ sở cần đạt 45-50%, kịch bản cao là 60-65% và kịch bản cực đoan là 70-75% so với hiện nay”.
Bộ trưởng thống nhất với các ý kiến phản biện về tư duy phát triển điện và kinh tế. Ông cho rằng, những khu vực có ít lợi thế khi ứng dụng công nghệ lại có thể trở thành những nơi có cơ hội phát triển. Bộ trưởng ví dụ: “Miền Trung có thể phát triển các trung tâm dữ liệu hoặc hình thành các tổ hợp công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng sạch, từ đó khai thác tiềm năng năng lượng tái tạo của khu vực này”.
