Chuyển đổi xanh: Bước tiến quan trọng để doanh nghiệp hút vốn đầu tư

Trong bối cảnh phát triển bền vững trở thành xu hướng tất yếu, chuyển đổi xanh không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh. Một lộ trình chuyển đổi bài bản không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm tác động môi trường mà còn mở ra cánh cửa tiếp cận nguồn vốn ưu đãi từ các tổ chức tài chính và quỹ đầu tư xanh.

Ngân hàng yêu cầu doanh nghiệp có lộ trình chuyển đổi xanh để tiếp cận vốn

Theo ông Nguyễn Đức Minh, thành viên Hội đồng cấp cao Diễn đàn ESG Việt Nam, các ngân hàng hiện đã nhận thức rõ vai trò của chuyển đổi xanh (CĐX) và đang đặt ra yêu cầu cho doanh nghiệp (DN) phải có các chỉ tiêu liên quan đến CĐX mới có thể tiếp cận nguồn vốn.

Tuy nhiên, các ngân hàng không yêu cầu kết quả ngay lập tức mà chỉ cần doanh nghiệp có lộ trình CĐX cụ thể với các chỉ tiêu rõ ràng và thời hạn thực hiện cụ thể. 

Lấy ví dụ về việc tối ưu hóa sử dụng năng lượng, ngay từ giai đoạn đầu tư, doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ lưỡng để xác định các hạng mục, thiết bị hoặc phương tiện có thể thay thế, nâng cấp nhằm tăng hiệu suất và giảm tiêu hao năng lượng. Từ đó, mới có thể xây dựng lộ trình chuyển đổi phù hợp và tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ hiệu quả. 

“Vốn trong giai đoạn này đang rất có lợi cho các DN muốn đầu tư. Bởi vì đây là giai đoạn mà nguồn tiền của ngân hàng rất dồi dào, lãi suất cũng tốt nên các DN cần phải nghiên cứu sớm để có thể tìm các phương án chuyển đổi tối ưu nhất cho mình”, ông Minh nhận định.

Ông Vũ Chí Công, Giám đốc Quỹ đầu tư Vina Carbon (thuộc Tập đoàn VinaCapital) nhận định rằng, xu hướng xanh hóa là tất yếu, đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động triển khai sớm để không bị bỏ lại phía sau. Phần lớn doanh nghiệp sẽ đối mặt với thách thức về chi phí ban đầu khi thực hiện chuyển đổi xanh. Tuy nhiên, để tạo tiền đề thuận lợi, doanh nghiệp có thể bắt đầu bằng việc công bố lộ trình chuyển đổi một cách rõ ràng. Đây được xem là lợi thế quan trọng giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng tiếp cận các nguồn vốn ngân hàng, đặc biệt trong bối cảnh nhiều tổ chức tài chính đang ưu tiên các dự án phát triển bền vững, bởi “hầu hết các ngân hàng sẽ lọc để cho vay những DN có ý thức CĐX trước”.

Điều đáng chú ý là nhiều DN Việt còn e ngại việc công bố thông tin do chưa đạt được tiêu chuẩn cao như các doanh nghiệp ở các quốc gia phát triển. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp có lộ trình CĐX rõ ràng và minh bạch thì cơ hội tiếp cận các nguồn vốn xanh cũng như các quỹ đầu tư quốc tế hướng đến phát triển bền vững sẽ rộng mở hơn.

Chia sẻ từ thực tiễn, ông Phan Minh Thông – Chủ tịch HĐQT Công ty Phúc Sinh – cho biết: “Là người trực tiếp tham gia vào quá trình CĐX tại Phúc Sinh, cũng đã nhận được đầu tư từ nhiều quỹ quốc tế, tôi thấy rằng DN nào cũng muốn làm xanh, nhưng nhiều khi còn lo ngại về chi phí, quy trình phức tạp hoặc chưa biết bắt đầu từ đâu”. 

Theo ông Thông, các DN có thể từng bước thực hiện CĐX, khởi đầu bằng việc xác định điểm xuất phát. Cụ thể, DN cần đánh giá tác động môi trường trong toàn bộ chuỗi sản xuất từ nguyên liệu, sản xuất đến vận hành và có thể bắt đầu từ những thay đổi nhỏ như thay thế bao bì nhựa bằng vật liệu sinh học hay sử dụng các loại đèn tiết kiệm năng lượng.

Cần có quỹ tài chính dễ tiếp cận dành cho doanh nghiệp

Ông Nguyễn Đức Minh nhấn mạnh rằng, các doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ đối mặt với nhiều thách thức trong quá trình chuyển đổi xanh, chủ yếu do nhận thức còn hạn chế. Tuy nhiên, ông cho rằng đây không phải là trở ngại lớn: “Tôi nghĩ đây không phải là vấn đề khó. Câu chuyện là các chủ DN ý thức và nhận thức được tầm quan trọng của CĐX thì tôi nghĩ là 90% họ đáp ứng được” – ông Minh khẳng định, đồng thời nhấn mạnh: “Cả thế giới phải CĐX, đó là yêu cầu và xu hướng bắt buộc nhưng không có nghĩa là họ yêu cầu ngày mai phải làm luôn, do đó chỉ cần có ý thức và quyết tâm, DN sẽ đạt được”.

Ông Nguyễn Đức Minh đưa ra một ví dụ cụ thể nhằm làm rõ vai trò của ý thức doanh nghiệp trong quá trình CĐX. Theo ông, nếu một doanh nghiệp hiện đang sử dụng lò than trong sản xuất và nhận thức được rằng việc này thải ra carbon, khói bụi, gây ô nhiễm môi trường thì dù chưa thể chuyển đổi ngay sang nhiên liệu sạch như lò điện, họ vẫn có thể bắt đầu với những bước nhỏ trong lộ trình thích nghi. Ví dụ, doanh nghiệp có thể giảm dần lượng than sử dụng hoặc áp dụng biện pháp kỹ thuật như “sục than qua nước” để hạn chế phát tán bụi ra môi trường.

“Đấy đã gọi là lộ trình và những đơn vị cung ứng vốn sẽ đánh giá DN đã có lộ trình thực hiện CĐX và như vậy DN có thể đã có khởi đầu để tiếp cận được vốn. Còn thời gian chuyển đổi là 3 năm, 5 năm hay nhiều hơn nữa thì còn phụ thuộc vào nhu cầu và yêu cầu chuyển đổi. Nhưng những kế hoạch chuyển đổi phải được thống nhất giữa các bên như cơ quan chức năng hoặc ngân hàng, đơn vị bảo lãnh vốn để đưa ra lộ trình khả thi nhất”, ông Minh cho biết.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Phan Minh Thông cũng đề xuất nhiều giải pháp giúp DN thực hiện CĐX hiệu quả hơn. Cụ thể, DN cần chủ động tìm hiểu và tận dụng các chính sách ưu đãi, quỹ hỗ trợ từ Chính phủ và các tổ chức quốc tế về phát triển bền vững. Đồng thời, doanh nghiệp nên truyền thông rõ ràng về cam kết xanh của mình thông qua việc xây dựng hình ảnh thương hiệu gắn liền với bền vững. Từ đó thu hút khách hàng và nhà đầu tư quan tâm đến ESG.

Song song đó, ông Thông khuyến nghị doanh nghiệp ứng dụng công nghệ xanh như sử dụng thiết bị tiết kiệm năng lượng, đẩy mạnh tự động hóa trong sản xuất nhằm giảm phát thải.

Dưới góc nhìn của ông Phan Minh Thông, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Phúc Sinh, vai trò của Chính phủ trong hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi xanh là hết sức quan trọng. Ông nhấn mạnh rằng, cần có những chính sách tài chính rõ ràng, dễ tiếp cận nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ và cải tiến quy trình sản xuất.

Theo ông Thông, Nhà nước có thể hỗ trợ thông qua việc cung cấp các gói vay ưu đãi hoặc áp dụng chính sách miễn giảm thuế đối với doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ tiết kiệm năng lượng, tái chế nguyên liệu và phát triển nông nghiệp bền vững. Đồng thời, việc xây dựng quỹ hỗ trợ dành riêng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ giúp họ tiếp cận công nghệ xanh mà không phải chịu áp lực tài chính quá lớn.